بسياري از نوابغ شعر و ادب بزرگ قرن اوّل و دوم با قصيده هاي هيجان انگيز يا قطعات پرارزش در مدح ائمه(ع) و نكوهش سلاطين و خلفاى وقت و ظلم و ستم آنها و اظهار محبت نسبت به اهل بيت(ع) و ابراز تنفر از دشمنان آنها به گسترش تشيّع كمك فراواني كردند. با وجود احتياج شديد مادي آنها به هيأت حاكمه و ترس از آنها و فشارهاى حكومت، هيچ چيزي مانع حمايت آنها از حق و مبارزه با طرفداران باطل نشده است.

برخى از صحابه و تابعین، حضرت امیرمؤمنان(ع) را در اشعار و رجزهاى خود با لقب «وصى» توصیف کرده اند و این خود دلالت بر مشهور بودن حضرت به این لقب و ثبوت آن نزد صحابه و تابعین داشته است. مانند: عبدالله بن ابوسفیان بن حارث بن عبدالمطلب، ابوالهیثم بن تیّهان(بدری)، غلامى از بنى ضبّه، زیاد بن لبید انصارى، حجر بن عدى، خزیمة بن ثابت، زحر بن قیس جعفى، اشعث بن قیس، نعمان بن عجلان انصارى و ... .

بیان فضایل و سفارش هاى مؤکد پیامبر درباره علی بن ابی طالب سبب شد که گروهى در عصر رسالت، ولایت علی را با جان و دل بپذیرند و به عنوان شیعه على مشهور شوند. این گروه هسته اوّلیّه تشیع را در صدر اسلام تشکیل مى دادند.از میان بنی هاشم افرادی مانند عبداللّه بن عباس، عقیل بن أبى طالب، عبداللّه بن جعفر بن ابى طالب و... و از غیر بنى هاشم افرادی مانند: سلمان، مقداد، ابوذر، عمار، ابوایوب انصاری، بلال، حجر بن عدی، جابر بن عبدالله انصاری، محمدبن ابی بکر و...  .

احادیث «وصایت» را جماعت بسیارى از صحابه نقل کرده اند؛ از قبیل: امام على(ع)، سلمان، ابوایّوب انصارى، انس بن مالک، بریده حصیب، عمرو بن عاص، ابوذر غفارى، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، حسان بن ثابت، فضل بن عباس، نعمان بن عجلان، عبدالله بن ابى سفیان، ابوالهیثم بن تیّهان، سعید بن قیس، حجر بن عدى، خزیمة بن ثابت، عمرو بن حمق، عبدالله بن عباس، مغیرة بن حارث، اشعث بن قیس کندى و... .