روحانيّت انسان جزو مسائلى است كه از ديرباز فكر بشر را به خود مشغول کرده و در قرآن و روایات بارها به آن اشاره شده است. بر این اساس انسان دارای روح و جسم است و از جانب روح متعالى و از سوى جسم متسافل است. «قرآن» در توصیف مراحل آفرينش انسان، او را به جايى مى رساند كه از جسم و جهان مادّه فراتر رفته و روح متعالى در او دميده مى شود، آنجا كه می فرماید: «آفرینش انسان را از گِل آغاز کرد * سپس [اندام] او را نظام بخشید و از روح خویش [روحى شریف] در وى دمید». نكته جالب در اين آيه آن است كه روح دميده شده در انسان از سِنخ عالَم ملكوت معرفى مى شود و به خود پروردگار نسبت داده مى شود و نشان مى دهد كه روح فراتر از سنخ ماده است.

برخى از روشنفكران غربزده مى گويند: آنچه پيامبران با نام وحى عرضه كرده اند، انعكاس افكارِ درونى آنان است و لذا وجود برخى اشتباهات در گفته ها و نوشته هاى آنان طبيعى است. اما اينان دچار دو اشتباه شده اند: 1. براى بررسى نمونه هاى وحى آسمانى به كتاب هاى تحريف شده مراجعه كرده اند. 2. انسان را موجودى مادّى فرض كرده اند؛ حال آنكه انسان تركيبى از روح و جسد است كه روحش از سنخ ملأ اعلى است و همين سنخيت وحى را امكان پذير مى كند.

بر اساس آیات قرآن و روایات، انسان موجودى است که در ميانه دو جهان مادّه و مجرّدات قرار داشته و داراى روح و جسم است. در واقع از جانب روح متعالى است و دست بر آسمان دارد و از سوى جسم متسافل است و دست بر زمين نهاده است. از سویی «قرآن» در توصیف مراحل آفرينش انسان، او را به جايى مى رساند كه از جهان مادّه فراتر رفته و روح متعالى در او دميده مى شود. وحى يك پديده روحانى است و در افرادى يافت مى شود كه داراى خصايص روحى والا هستند. اين الهامات و مطالب از خارج بر آنان اِلقا مى شود نه اينكه از داخل ضمير آنان بر ايشان جلوه گر شود، آن طور كه مُنكران وحى تصور كرده اند. پس وحى صرفاً پديده روحى است كه فقط براى اهل آن قابل درك است.