«عدل»‏ به گفته اهل لغت لفظى است كه مفهوم برابری و مساوات را در بردارد. در تعریف دیگری، عدل حالتی است بين افراط و تفريط، به گونه ای که در اين حد وسط زيادت يا نقصانی قرار نداشته و اعتدال کامل مراعات شده. «قسط» نیز به معناى نصيب عادلانه است؛ لذا مفهوم دادگرى در آن نهفته است و از آن جهت که در بردارنده مفهوم «اعتدال و حفظ از انحراف و افراط و تفريط» است با عدل هم معنی می باشد. البته واژه «قسط» وقتی افاده معنای «عدالت» را می کند که در باب ثلاثی مزید «إفعال» به کار رود: «أقسط، یقسط، إقساط».

تفاوت های بین معنای «عدل» و «قسط» نیز از این قرار است: 1. در واقع «قسط»، آن «عدلی» است كه ظهور يافته و محسوس گشته. 2. واژه «قسط» و «اقساط» در مواردى به كار مى رود كه گروهى در چيزى شريك باشند ولى «عدالت» هم در موارد شركت و هم در غير موارد آن به كار مى رود. 3. عدالت در مورد حكومت و داورى است و قسط در مقابل تقسيم حقوق است. 4. قسط تنها در مورد كسانى كه عمل صالح دارند و پاداش نيك دريافت مى كنند گفته شده، و در مورد كيفر بدكاران عنوان نشده است.

عمربن عبدالعزیز كه مواجه با وضع پريشان مردم و تنفر شديد آنها از دستگاه خلافت بنى اميه بود، از آغاز كار، در مقام دل جويى از محرومان و ستمديدگان برآمد و طى بخشنامه اى استانداران را به اختصاص هرچه زودتر سهم بیت المال به حجاج و ممانعت از اجرای مجازات ها پیش از مشورت با حکومت مرکزی کرد. از کارهای دیگر وی پس گرفتن اموال بیت المال از بنی امیه بود. این اقدام، بر بنى اميه گران آمد و بر ضد او تحريكاتى نمودند. البته قابل ذکر است که همه این کارها برای کاهش خشم مردم و تقویت حکومت بنی امیه بوده است.