امام علی(ع) بر اساس عهد نامه حکمیت به حکمین یک سال فرصت اندیشه و تصمیم گیری می دهد که با انتقاد گروهی نادان مواجه می شود، حضرت در پاسخ می فرماید: «اين فرصت برای آن بود كه ناآگاهان در جستجوى حقيقت برآيند، و آگاهان به مطالعه و مشورت پردازند و تمام جوانب مسأله را روشن سازند». سپس مى افزايد: «شايد خدا در اين فاصله، كار امت را اصلاح كند و راه تحقيق بر آنها بسته نشود، در جستجوى حق عجله نكنند». اما خوارج لجوج و ناآگاه اصرار داشتند كه به سرعت تصميم گيرى شود و سرنوشت امت را به خطر بيندازند.

گرچه اجابت دعوت مردم کوفه در قیام امام حسین(ع) مؤثر بود، اما مهمترین عامل پیدایش قیام حسینی، امر به معروف و نهی از منکر بود که امام(ع) با عبارات مختلفی در وصیت نامه و خطبه های خود به آن اشاره نموده است، در حالی که اگر دعوت مردم کوفه عامل اساسى بود، وقتى خبر رسید که زمینه رفتن به کوفه منتفى شده است، طبعاً امام از ادامه سفر به سوى عراق صرف نظر مى کرد ولی می بینیم داغ ترین خطبه هاى امام حسین (ع) و شورانگیزترین و پرهیجانترین سخنان او، بعد از ماجراى شهادت حضرت مسلم است.