پاسخ اجمالی:
تاریخ صنعت آجرسازى و به كارگیرى آن در بنا و حتّى ساخت خانه‌هاى بلند، به آغاز زندگى فرهنگى بشر، یعنى حدود پنج هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد. حتّى در حفاری‌هاى بستر نیل كه به مصر باستان شهره است، آجرهاى بزرگى یافته‌اند كه تاریخ ساخت آنها به پنج هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد. نیز در ساحل نیل مقبره‌هایى پیدا شده كه با آجر و پوششى از چوب ساخته شده است و تاریخ بناى آنها به سه هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد.
از این گذشته، ساختمان‌هاى آجرى در كشورهاى همسایه مصر، مانند برج بابل و پرستشگاه‌هاى آشوریان و سومریان (2500 ق. م) و نیز طاق كسرى كه توسط شاهپور اوّل در سال 241 پیش از میلاد ساخته شد، شواهد دیگر این مدعاست. نمونه این بناها كه در آن زمانها و حتّى پیش از آن، معروف و مرسوم بوده، فراوان است.
پاسخ تفصیلی:
قرآن كریم در مورد مصالح ساختمانی و كیفیت بناهای مصر باستان می فرماید: «وَ قَالَ فِرْعَوْنُ یَا أَیُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَیْرِی فَأَوْقِدْ لِی یَا هَامَانُ عَلَى الطِّینِ فَاجْعَل لِی صَرْحاً لَعَلِّی أَطَّلِعُ إِلَى إِلَهِ مُوسَى...»(1)؛ یعنى برایم آجر بپز و از آن، كاخى بلند برپا كن تا بدان به آسمان صعود كنم و از خداى موسى آگاهى یابم.
بارى، برخى از افراد ناآگاه پنداشته‌اند كه ساختن خانه با آجر و گچ در آن زمانها مرسوم نبوده است، بلكه خانه را با سنگ و صخره مى‌ساختند. مانند اهرام مصر و شكل بزرگ در بعلبك و میدان روم در بُصرى و دیگر جایها. لیكن نمى‌دانند كه تاریخ صنعت آجرسازى و به كارگیرى آن در بنا و حتّى ساخت خانه‌هاى بلند، به آغاز زندگى فرهنگى بشر، یعنى حدود پنج هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد. حتّى در حفاری‌هاى بستر نیل كه به مصر باستان شهره است، آجرهاى بزرگى یافته‌اند كه تاریخ ساخت آنها به پنج هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد. نیز در ساحل نیل مقبره‌هایى پیدا شده كه با آجر و پوششى از چوب ساخته شده است و تاریخ بناى آنها به سه هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد.
از این گذشته، ساختمان‌هاى آجرى در كشورهاى همسایه مصر، مانند برج بابل و پرستشگاه‌هاى آشوریان و سومریان (2500 ق. م) و نیز طاق كسرى كه توسط شاهپور اوّل در سال 241 پیش از میلاد ساخته شد، شواهد دیگر این مدعاست. نمونه این بناها كه در آن زمانها و حتّى پیش از آن، معروف و مرسوم بوده، فراوان است.
گذرى بر تاریخچه صنعت «آجرپزى»
شاید آجرسازى از كهن ترین صنایع بشرى باشد كه انسان آن را پس از كشف آتش و مشاهده تأثیر آن بر گِل چسبناك در صنعت سفال سازى و آجرپزى به كار گرفت. سپس آجر را در ساخت بناهاى بزرگ به كار برد كه شاید تاریخ آن به دوره پارینه سنگى، یعنى بیش از پنج هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد.
باستان شناسان در حفاری‌هاى بستر نیل در مصر قطعاتى از آجر یافتند كه تركیبى از گِل نیل و پِهِن شتر داشت و تاریخ ساخت آنها به بیش از پنج هزار سال پیش از میلاد مى‌رسید. نیز در ساحل نیل آثارى از گورهایى یافت شده كه سقف آنها با آجر و پوششى از چوب ساخته شده است. تاریخ این آثار به سه هزار سال پیش از میلاد بر مى‌گردد. آشوریان در شمال عراق از آجر و گچ براى ساختن خانه‌هاى سنّتى خود و قوس‌هاى هلالى بر سردرها و محرابها استفاده كرده‌اند كه تاریخ آن حدوداً به دو هزار سال پیش از میلاد مى‌رسد.
«ویل دورانت» مى‌نویسد: «در اطراف شهر «اُور»، پایتخت سومریان، در دشت‌هاى بین النهرین و بر سواحل دلتاى دجله و فرات و سواحل خلیج فارس آثار زیادى از ساختمان‌هاى بزرگ كه از آجر و گچ بوده، یافت شده است. شكل این آجرها صاف و مربع و از نظر اندازه و ضخامت، بزرگ تر از آجرهاى امروزى است. تاریخ این آجرها به دو هزار و پانصد سال پیش از میلاد مى‌رسد.
شهر «بابل» كه كهن ترین، مشهورترین، و بزرگ ترین شهرهاى مشرق زمین در عهد باستان است و در نزدیكى شهر حلّه و هشتاد كیلومترى شهر بغداد در عراق امروز قرار دارد، داراى بناهاى عظیم، كاخها، ساختمان‌هاى اشرافى، پرستشگاهها و كوشك‌هاى بلندى است كه همگى از آجر ساخته شده است. یكى از این برج‌هاى آجرى، برج معروف بابل است كه در آن بیش از هشتاد و پنج میلیون عدد آجر به كار رفته است و بخشى از این بناها هنوز در آنجا وجود دارد. این آجرها مسطح، ضخیم و به شكل مربّع است كه گویا امروز ساخته شده و نام آنها «طابق» به معناى آجر بزرگ است كه در عراق «طابُوق» نامیده مى‌شود. «طابَقْ» معرّب واژه پارسى «تاوه» است.
شهر بابل، آن گونه كه در كتاب تاریخى تورات وصف شده، بسیار كهن است. برخى از آثار باقیمانده این شهر عبارت است از دروازه و دربار نبوخذ نصّر و گذر شاه، كه با آجرهاى ضخیم و ملاطِ قیر ساخته شده است. من خود از این برج در عراق دیدن كردم و آن را بر همان اوصافى یافتم كه در تورات آمده است.
در سفر آفرینش آمده است كه شمارى از فرزندان نوح به شرق كره زمین كوچ كردند تا اینكه به سرزمین شنعار (دشت‌هاى بین النهرین در عراق) رسیدند و در آنجا سكنى گزیدند و شهرى بزرگ با آجر پخته به آتش بنا كردند. آن گاه گفتند: بیایید براى خود، شهر و برجى بسازیم كه سر بر آسمان ساید. از این رو به جاى خشت خام، از آجر و به جاى گچ، از قیر استفاده كردند.(2) و بدین ترتیب كاخها و برج‌هاى رفیع آن روز را ساختند كه امروزه تاریخ بیشتر این سازه‌هاى باقى مانده به بیش از پنج هزار سال پیش از میلاد مى‌رسد».(3)(4)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.