پاسخ اجمالی:
خانه حضرت امام حسن عسکری(ع) همواره مورد تجسس جاسوسان حکومت عباسی بود و تمام ملاقاتها و رفت و آمدهای امام(ع) شدیدا تحت نظر قرار داشت؛ زیرا بنی عباس به واسطه روایاتی که از پیامبر(ص) و ائمه(ع) باقی مانده بود از ظهور شخصیتی که اساس حکومت ظالمانه شان را نفی کند ابا داشتند.
دامنه تجسس از منزل و کنیزان امام محدود به زمان حضور ایشان نبود و حتی بعداز وفات شان نیز حکومت برخی اوقات تا ماه ها و سالها آن زنان را زندانی می کرد تا از وضعیت بارداری و عدم بارداری شان اطمینان حاصل کند.
پاسخ تفصیلی:
برای پاسخ دادن به چرایی جریان یافتن تقدیر الهی در مشخص نشدن آثار حمل در ظاهر مادر بزرگوار حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، باید مسأله تحت نظر بودن امام حسن عسکری(ع) از سوی حکومت عباسی و انتظار آنها برای تولد فرزند آن حضرت را مدنظر قرار داد.
شرایط خطرناک دوران امام حسن عسکری(علیه السلام)
اخبار امامت دوازده امام(عليهم السلام) از پيامبر(ص) و عترت آن حضرت، در بين شيعيان رواج داشت و خلفاى عباسى به طور جدّى به مقابله با اين باور و جلوگيرى از عملى شدن اين خبرها كه مربوط به آينده بود، می پرداختند. همچنین احاديث فراوانى از پيامبر(ص) و ائمّه(ع) به جا مانده بود که بشارت به تولّد فرزندى از امام حسن عسكرى(ع) مى داد كه دنيا را پر از عدل و داد خواهد كرد.(1)
به همین جهت خلفای عباسی از تولد حضرت مهدى(عج) بدين جهت نگران بودند كه نكند ظهور كند و بساط حكومت و عياشى آنان را برهم زند. از همين روى امام عسكرى(ع) را در محاصره قرار داده و در پى آن بودند كه اگر فرزندى از او به دنيا آمد او را به قتل برسانند و نگذارند «مهدى» دوازدهمين امام شيعيان به امامت برسد و مشكلى براى آنان به وجود آورد.(2)
این خطرها باعث شد خبر ولادت امام مهدى(عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف) مخفى نگه داشته شود و تنها برخى از خواص شيعه به اين موضوع آگاه گردند. شیخ مـفید در این باره و در آغاز شرح حال امام زمان(ع) می نویسد: به دلیل مشکلات آن دوران و جستجوی شدید سلطان وقت و کوشش بی امان او برای یـافتن آخـرین حجت خدا، ولادت آن حضرت بر همگان مخفی ماند.(3)
نرجس خاتون مادر گرامى امام مهدى(عج) همواره تحت نظر بود تا اينكه حوادث گوناگونى حكام عباسى را به خود مشغول كرد و از آن بانو در جهت دست يابى به حضرت دست كشيدند.(4)
ظاهر نشدن آثار حمل در مادر حضرت مهدی(علیه السلام)
به هر حال، شرایط زمانی این گونه اقتضا کرد که آن حضرت ولادتی پنهانی داشته باشند و این موضوع در روایات و احادیث اهل بیت(علیهم السلام) نیز مورد اشاره قرار گرفت. به گفته امام رضا(ع): «ما مِنَّا أَحَدٌ اخْتَلَفَتْ إِلَيْهِ الْكُتُبُ وَ أُشِيرَ إِلَيْهِ بِالْأَصَابِعِ وَ سُئِلَ عَنِ الْمَسَائِلِ وَ حُمِلَتْ إِلَيْهِ الْأَمْوَالُ إِلَّا اغْتِيلَ أَوْ مَاتَ عَلَى فِرَاشِهِ حَتَّى يَبْعَثَ اللَّهُ لِهَذَا الْأَمْرِ غُلَاماً مِنَّا خَفِيَ الْوِلَادَةِ وَ الْمَنْشَإِ غَيْرَ خَفِيٍّ فِي نَسَبِهِ»(5)؛ (هیچ یک از ما [ائمه ای که] اختلاف کتاب ها به او ارجاع داده شده، به او با انگشت ها اشاره شده، سوالات از او پرسیده شده و اموال نزد او برده شده، هیچ یک از ما ائمه اینگونه نبوده است مگر اینکه کشته شده یا در بستر در گذشته تا اینکه خداوند برای امامت فرزندی را از فرزندان ما برانگیزد که ولادتی پنهانی دارد اگرچه نسب وی شناخته شده است).
همه این عوامل باعث شد از جانب خداوند متعال این گونه مقدر گردد كه در محيط رعب آور سامرا و در خانۀ امام حسن عسکری(علیه السلام) که شدیدا تحت نظر بود فرزندى براى آن حضرت متولّد شود و جانش از خطرات محفوظ بماند. از اين جهت چنان كه در روايات وارد شده آثار آبستنى در مادرش ظاهر نشد.(6)
دستگاه حکومت در آن مقطع تاریخی به وسيلۀ مأمورين سرّى و علنى خود از خانۀ امام حسن عسکری(عليه السّلام) بلكه تمام خانه هاى علويّين مراقبت كامل به عمل مى آوردند. كارآگاهان زبردست عباسیان در سعى و كوشش بودند تا نوزاد تازه اى را در آن خانه ها پيدا كرده و تحويل خليفه بدهند.(7)
تحت مراقبت بودن منزل امام حسن عسکری(علیه السلام) حتی پس از شهادت ایشان
تحت نظر بودن شدید امام حسن عسکری(علیه السلام) و خانواده و منزل شان، تا آخرین روزهای حیات مبارک شان و حتی پس از شهادت شان، امری است که بسیاری از حوادث و اتفاقات تاریخی و جزئیات چگونگی تعامل حکومت وقت با آن امام همام، آن را تایید می کند.
برای مثال احمد بن عبید اللّه بن خاقان که کار خراج قم را بـر عـهده داشته ضمن گزارش مـفصلی پیـرامون کـاوش خانه امام عکسری(علیه السلام) مطالب دقیقی را خاطر نـشان ساخته و مـی گوید: «وقتی خبر کسالت امام عسکری(ع) شایع شد خلیفه به دنبال پدرم فرستاد. او به دارالخلافه رفـته و همراه پنج تن از کارمندان نزدیک خلیفه کـه از معتمدان او بودند بازگشت. پدرم بـه آنـان دستور داد تا خانه امام(ع) را در کـنترل خـود گرفته و لحظه به لحظه از احوال و اخبار وی اطلاع داشته باشند. آنگاه برخی از طبیبان را فرا خوانده و دسـتور داد شـبانه روز بر بالین امام حضور داشـته باشند. پس از دو یا سه روز به اطلاع دادنـد که امام ضعیف تر شده است و او دستور داد طبیبان بر مراقبت های خود بیافزایند. آنگاه پیش قاضی القـضات رفـته و از او خواست ده نفر از معتمدین خود را که از نـظر دیـن و ورع کاملا مـورد اطـمینان وی بـودند به منزل امام عسکری(ع) بفرستد کـه شبانه روز در آنجا باشند. این وضع ادامه داشت تا آنکه امام وفات کرد. پس از این حادثه خانه امام عسکری(ع) بـه دسـتور خلیفه مورد تفتیش دقیقی قرار گرفته و هـمه چـیز مـهر و مـوم شـد و پس از آن تلاش های پی‌گیرانه ای برای یـافتن فـرزندی از آن حضرت شروع شد. حتی کنیزان امام نیز تحت نظر قرار گرفتند تا معلوم شود کدام یک از آنها باردار اسـت و یـکی از آنـها را که احتمال حمل درباره اش می رفت در حجره ای تـحت مـراقبت قـرار دادنـد تـا وقـتی که باردار نبودن وی مسلم شد».(8)
گزارش دیگری که بر زیرنظر داشته شدن همه جزئیات زندگی امام حسن عسکری(علیه السلام) دلالت دارد روایتی است که اشاره بدان دارد که برخی از شیعیان قم بی خبر از فوت امام عسکری(ع) برای پرداخت وجوه شرعی خویش به سامرّا آمـدند. پس از ورود بـه سامرا آنان را پیش جعفر کذّاب بردند. قمی ها نخست درصدد امتحان جعفر بر آمدند. بدین منظور از وی پرسیدند که آیا از مبلغ پولی که با خود آورده‌اند اطلاع دارد؟ جعفر پس از اظهار بی اطلاعی گفت که تنها خدا از غیب آگاه است. در نـتیجه قـمی ها از پرداخت پول به او خودداری کردند. در آن هنگام شخصی آنها را به خانه ای هدایت کرد و در آنجا پس از آنکه مبلغ وجوهات به آنها گفته شد پول را به شخصی که درست گفته بـود تـحویل دادند. جعفر این موضوع را به خلیفه وقت عباسی، مـعتمد گـزارش داد و به دستور او خانه امام و حتی خانه های همسایگان آن حضرت مورد تفتیش مجدد قرار گرفت. در اینجا بود که کنیزی به نام ثقیل که گویا به خاطر حفظ جان امام زمان(عج) ادعای بارداری کرده بـود بازداشت شد و مدت دو سال تحت نظر قرار گرفت تا اطمینان به عدم بارداری وی حاصل شده و سپس او را رها کردند.(9)
مسلما این چنین اظهار حساسیت شدید از طرف دستگاه خلافت بدان سبب بود تـا گـذشته از کنترل امام دوازدهم، در صورت عدم دسترسی به آن حضرت لااقل بتوانند اعلام کنند که امام حسن عسکری(ع) فرزندی نداشته است. احضار و گماشتن افراد موثق در منزل امام هم برای همین بود تا به ادعای خود در این مورد رنگ حـقیقت داده و شـیعیان را دچار حـیرت و سردرگمی نمایند(10)
همه این شواهد تاریخی نشان دهنده حکمت جریان یافتن تقدیر الهی در مشخص نبودن علائم حمل بر ظاهر مادر حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) هنگام ولادت ایشان است.
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.