آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

براى دانستن گستردگی مفهوم «انفاق» در اسلام به سراغ حديثي از پيامبر(ص) می رويم كه فرمودند: «هر كار نيكى به هر صورت باشد صدقه و انفاق در راه خداست [و منحصر به انفاق هاى مالى نيست] و هر چه انسان براى حوائج زندگی و خانواده اش صرف كند صدقه نوشته می ‏شود و آنچه را كه انسان با آن آبروى خود را حفظ ‏كند صدقه می باشد و آنچه را انسان در راه خدا انفاق ‏كند عوض آن به او داده خواهد شد؛ مگر چيزى كه صَرف بَنا شود [همچون بناى خانه] يا در راه معصيت صرف گردد».

براى اين ‏كه بدانيم مفهوم انفاق تا چه حد در اسلام گسترده است كافى است حديث ذيل را مورد توجّه قرار دهيم: پيغمبر گرامى اسلام(صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: «كُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ وَ كُلُّ مَا أَنْفَقَ الْمُؤْمِنُ مِنْ نَفَقَةٍ عَلَى نَفْسِهِ وَ عِيَالِهِ وَ أَهْلِهِ كُتِبَ لَهُ بِهَا صَدَقَةً وَ مَا وَقَى بِهِ الرَّجُلُ عِرْضَهُ كُتِبَ لَهُ صَدَقَةً ... وَ مَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ مِنْ نَفَقَةٍ فَعَلَى اللَّهِ خَلْفُهَا ضَمَاناً إِلَّا مَا كَانَ مِنْ نَفَقَةٍ فِي بُنْيَانٍ أَوْ مَعْصِيَةِ اللَّهِ»(1)؛ (هر كار نيكى به هر صورت باشد صدقه و انفاق در راه خدا محسوب مى‌ ‏شود [و منحصر به انفاق‌ هاى مالى نيست] و هر چه انسان براى حوايج زندگى خود و خانواده خود صرف مى‌‏ كند صدقه نوشته مى‌ ‏شود و آنچه را كه انسان با آن آبروى خود را حفظ مى‌ ‏كند صدقه محسوب مى‌ ‏گردد و آنچه را انسان در راه خدا انفاق مى‌ ‏كند عوض آن را به او خواهد داد؛ مگر چيزى كه صَرف بَنا شود [همچون بناى خانه] يا در راه معصيت خداوند صرف گردد). استثناءِ خانه ممكن است از اين نظر باشد كه عين آن باقى است به علاوه مردم بيشترين توجّه‌شان به آن است.(2)