آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

يكي از موضوعاتي كه درباره «نامه اعمال» مطرح است، نحوه انتشار محتواي آن است. نامه هاى اعمال چنان گسترده خواهد شد كه نه تنها صاحبان آنها از آن آگاهى مى يابند و اعمال فراموش شده را به خاطر مى آورند؛ بلكه اهل محشر نيز از آن مطلع و آگاه مى شوند و اين، خود يكى از اسباب شادى و آرامش نيكوكاران و ناراحتى و عذاب بدكاران است.

يكي از موضوعاتي كه درباره نامه اعمال مطرح است، نحوه انتشار محتواي آن است. در آیاتي از سوره «تکویر» به تعبيرى در زمينه نامه اعمال برخورد مى كنيم كه بسيار گوياست، مى فرمايد: (در آن هنگام كه نامه هاى اعمال گشوده شود ...، در آن موقع هر كس مى داند چه چيزى را آماده كرده است؟!)؛ «وَ اِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ...* عَلِمَتْ نَفْسٌ ما اَحْضَرَتْ».(1) «نُشِرَتْ» از ماده «نشر» به معناى گستردن و باز كردن است. اين تعبير در مورد نامه عمل يا به خاطر آن است كه به هنگام مرگ پيچيده مى شود و در قيامت به هنگام حساب گشوده خواهد شد، مانند پرونده هايى كه با ختم بازپرسى بسته مى شود و سپس در دادگاه باز مى شود و يا به خاطر آن است كه همه آنها نزد خداوند جمع است و در قيامت در ميان صاحبانش منتشر و تقسيم مى شود.
هر يك از مفسّران يكى از اين معانى را برگزيده و بعضى دو احتمال را با هم ذكر كرده اند؛ اما تفسير اوّل مناسب تر به نظر مى رسد.
به هر حال نامه هاى اعمال چنان گسترده خواهد شد كه نه تنها صاحبان آنها از آن آگاهى مى يابند و اعمال فراموش شده را به خاطر مى آورند؛ بلكه اهل محشر نيز از آن مطلع و آگاه مى شوند و اين، خود يكى از اسباب شادى و آرامش نيكوكاران و ناراحتى و عذاب بدكاران است. آيه 13 سوره «اسراء» كه مى فرمايد: «وَ نُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقيامَةِ كِتاباً يَلْقيهُ مَنْشُوراً»؛ (روز قيامت براى او نامه اى بيرون مى آوريم كه آن را گسترده مى يابد) نيز گواه اين معناست.(2)