آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن در داستان حضرت موسی(ع) و قضيه هاروت و ماروت موضوع سحر ساحران را مورد مذمت شديد قرار داده و آن را در حد كفر شمرده است؛ اما حد ساحر را روايات بيان كرده‌‌ اند و آن، قتل است. درباره حقيقت سحر كه آيا واقعيّت دارد يا نوعى تخيّل است؟ يا بخشى از آن واقعيّت دارد و بخشى تخيّل است؟ ميان دانشمندان گفتگو است. شايد سخت گيرى فوق العاده اسلام درباره ساحران از اين نظر باشد كه آنها با انبياء مبارزه می كردند و گاه به فريب مردم ساده لوح مى پرداختند و اين گناه بزرگى است كه مجازات بزرگى را مى طلبد.

در قرآن مجيد، مذمّت از سحر ساحران، آشكارا ديده مى شود و در داستان حضرت موسى(عليه السلام) و فرعون، از زبان موسى(عليه السلام) مى‌ خوانيم: «لايُفلِحُ السّاحِرُونَ»(1)؛ (ساحران هرگز رستگار نمى‌شوند). در داستان هاروت و ماروت(دو فرشته الهى) نيز مذمّت شديد ديده مى‌ شود و در اين آيات، سحر در حدّ كفر شمرده شده است(2) ولى اشاره اى به حدّ ساحر در قرآن نشده است، امّا در روايات اسلامى حدّ ساحر، قتل ذكر شده است.(3)
در اينكه اين حدّ بدون قيد و شرط است يا در مورد كسانى است كه سحر را حلال بشمرند و انجام دهند؛ و يا به تعبير ديگر «مرتد» باشند؟ در ميان فقها گفتگو است. و نيز در اينكه حقيقت سحر چيست؟ آيا سحر واقعيّت دارد يا نوعى تخيّل است؟ يا بخشى از آن واقعيّت دارد و بخشى تخيّل مى باشد؟ در ميان دانشمندان گفتگو است و در كتب فقهى بحث فراوانى را به خود اختصاص داده است.(4)
آنچه در اينجا توجّه به آن لازم است اين است كه ممكن است سخت‌ گيرى فوق‌ العاده اسلام درباره ساحران از اين نظر باشد كه آنها در مقام مبارزه با انبياء بر مى‌ خاستند، همان گونه كه در داستان سحره فرعون آمده است و گاه به فريب مردم ساده‌ لوح مى‌ پرداختند و آنها را از مسير معجزات پيامبران منحرف مى ساختند؛ و اين گناه بزرگى است كه مجازات بزرگى را مى طلبد.(5)