آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ایشان می فرماید: «ما مَحرم اسرار پيامبر خدا(ص) و ياران راستين او و گنجينه داران و درهاى علوم وى هستيم که تنها باید از درِ خانه به آن وارد شد، و هر كس كه از غير در وارد شود سارقش مى نامند!، آيات كريمه قرآن درباره آنها [پيامبر و اهل بيتش(ع)] نازل شده، آنها گنجينه هاى علوم خداى رحمانند، اگر سخن بگويند راست مى گويند و اگر سكوت كنند كسى بر آنها پيشى نمى گيرد، راهنماى جمعيّت بايد به افراد خود راست بگويد و عقل و خِرَد را حاضر سازد و از فرزندانِ آخرت باشد [دنیاطلب نباشد]؛ چرا كه از آنجا آمده و به آنجا باز مى گردد».

امام علي(عليه السلام) در بخشی از خطبه 154 «نهج البلاغه» به بيان بخشى از فضايل اهل بيت(عليهم السلام) پرداخته، چنين مى فرمايد: (ما مَحرم اسرار پيامبر خدا(صلى الله عليه و آله) و ياران راستين او و گنجينه داران و درهاى علوم وى هستيم که تنها باید از درِ خانه به آن وارد شد، و هر كس كه از غير در وارد شود سارقش مى نامند!)؛ «نَحْنُ الشِّعَارُ وَ الْأَصْحَابُ، وَ الْخَزَنَةُ وَ الْأَبْوَابُ، وَ لَا تُؤْتَى الْبُيُوتُ إِلَّا مِنْ أَبْوَابِهَا، فَمَنْ أَتَاهَا مِنْ غَيْرِ أَبْوَابِهَا سُمِّيَ سَارِقاً». اشاره به اين كه ما از همه به پيامبر(صلى الله عليه وآله) نزديك تريم [توجه داشته باشيد كه شعار به معناى لباس زيرين است كه با پوستِ تن تماس دارد] و علم و دانش آن حضرت به ما رسيده است و هر كس مى خواهد به تعليمات آن وجودِ مقدّس و هدايت هاى او راه يابد بايد از طريق ما وارد شود. اين تعبيرات در واقع برگرفته از روايات خود پيامبر اكرم(ص) درباره اهل بيت(ع) عموماً و امام علي(ع) خصوصاً مى باشد. احاديثى مانند «حديث ثقلين» كه تمام مسلمين را تا روز قيامت به «قرآن» و اهل بيت(ع) ارجاع مى دهد و حديث «اَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِىٌّ بَابُهَا فَمَنْ اَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِ الْبَابَ»(1)؛ (من شهر علمم و على درِ آن است، هر كس علم مى خواهد بايد از در آن وارد شود).
در ادامه امام(عليه السلام) مى فرمايد: (آيات كريمه قرآن درباره آنها [پيامبر و اهل بيتش(عليهم السلام)] نازل شده، آنها گنجينه هاى علوم خداى رحمانند، اگر سخن بگويند راست مى گويند و اگر سكوت كنند كسى بر آنها پيشى نمى گيرد)؛ «فِيهِمْ كَرَائِمُ(2) الْقُرْآنِ، وَ هُمْ كُنُوزُ الرَّحْمنِ إِنْ نَطَقُوا صَدَقُوا، وَ إِنْ صَمَتُوا لَمْ يُسْبَقُوا».
جمله «فِيهِمْ كَرَائِمُ الْقُرْآنِ» ممكن است به همان معنا باشد كه گفته شد يا به اين معنا كه آيات كريمه «قرآن» و تفسير آن نزد آنهاست. مطابق اين تفسير، جمله مزبور اشاره اى به مفهوم «حديث ثقلين» است كه مى گويد: اهل بيت(عليهم السلام) هرگز از قرآن جدا نمى شوند. تعبير به «كنوز»؛ (گنج ها) اشاره به اين است كه تعليمات و احكام گرانبهاى الهى نزد آنهاست؛ زيرا هميشه اشياء نفيس را در گنج ذخيره مى كنند.
جمله «إِنْ نَطَقُوا صَدَقُوا» يكى از اوصاف برجسته اهل بيت(عليهم السلام) را كه همان صدق در كلام است و با آيه «كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ»(3) هماهنگ است، بازگو مى كند.
جمله «إِنْ صَمَتُوا لَمْ يُسْبَقُوا» اشاره به اين است كه سكوت آنها هرگز به معناى ناتوانى در پاسخ گويى نيست؛ بلكه به مقتضاى مصلحت و حكمت است لذا كسى نمى تواند بر آن پيشى بگيرد، يا اين كه ابهت آنها به قدرى است كه هر گاه سكوت كنند، كسى را ياراى سخن و اظهار وجود در برابر آنها نيست.
به هر حال، اين صفات چهارگانه كه در اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله) است، مقام آنها را از ديگران ممتاز مى سازد و عظمت الهى و علمى آنها را نشان مى دهد. سپس براى تأكيد اين مطلب كه هدف خودستایی نيست، مى افزايد: (راهنماى جمعيّت بايد به افراد خود راست بگويد و عقل و خِرَد را حاضر سازد و از فرزندانِ آخرت باشد [دنیاطلب نباشد]؛ چرا كه از آنجا آمده و به آنجا باز مى گردد)؛ «فَلْيَصْدُقْ رَائِدٌ أَهْلَهُ(4)، وَ لْيُحْضِرْ عَقْلَهُ، وَ لْيَكُنْ مِنْ أَبْنَاءِ الْآخِرَةِ، فَإِنَّهُ مِنْهَا قَدِمَ، وَ إِلَيْهَا يَنْقَلِبُ».
واژه «رائد» در اصل به معناى كسى است كه در پيشاپيش قافله حركت مى كند و براى يافتن آب و چراگاه جستجو مى نمايد. اگر چنين كسى دروغگو باشد، اهل قافله خود را گرفتار خطر مى سازد، انتخاب اين تعبير در جمله ياد شده اشاره به اين نكته لطيف است كه اگر من ويژگى هاى اهل بيت(عليهم السلام) را براى شما شرح مى دهم به منزله كسى هستم كه ضرورى ترين وسيله زندگى را براى پيروانش فراهم مى سازد.(5)