آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بسیاری از مدعیان عرفان، برای شکستن حب جاه، به کارهایی روی می آورند که با معیارهای عقل و شرع سازگار نیست، مانند خوردن نوشیدنی حلال، در ظرفى كه آن را همانند مشروبات الكلى نشان مى دهد. از نظر اسلامی، اين كارها در مواردی حرام مسلّم و در مواردى مكروه است و کسی مجاز نیست با ارتكاب اين اعمال زشت خود را بدنام كند و از چشم مردم بيندازد، زیرا از منظر اسلام همان گونه كه سوء ظن به انسان ها ممنوع است، ايجاد عوامل سوء ظن نيز مجاز نيست. ضمن اینکه برای شکستن حب جاه، شیوه های موافق عقل و شرع وجود دارد.

بسيارى از متصوّفه و مدّعيان عرفان براى شكستن حبّ جاه كارهايى انجام می دهند كه هرگز با موازين شرع سازگار نيست؛ و شگفت آور اين كه گاه این گناهان آشکار را «گناهان صورى» مى نامند! مرحوم «فيض كاشانى» نقل مى كند در گذشته يكى از پادشاهان تصمیم می گیرد به دیدار يكى از زاهدان روزگار برود، آن زاهد هنگامى كه احساس كرد پادشاه نزديك مى شود، سفارش كرد سفره نان و سبزى براى او حاضر كنند و با حرص و ولع و با لقمه های بزرگ به خوردن نان و سبزى پرداخت، شاه با مشاهده این منظره بدون هیچ گفتگویی بازگشت، زاهد گفت: «اَلْحَمْدُللّهِ الَّذى صَرَفَكَ عَنّى»؛ (شكر خدايى را كه تو را از من منصرف ساخت).
مرحوم «فیض کاشانی» در این باره می گوید: برخی از افراد، مشروبات غير الكلى را در ظرف هایی هم رنگ شراب مى نوشند تا با ایجاد گمان شراب خواری در مردم از چشم آنها بيفتند! همچنین نقل مى كند که شخصی در منطقه اى به زهد معروف شده بود و مردم به او اقبال كردند، روزی وارد حمام شد و عمداً و مخفیانه لباس شخص ديگرى را پوشيد و بيرون آمد و سر راه ايستاد، مردم او را شناخته و با اجبار لباس ها را گرفتند و گفتند: اين مرد كلاه بردار است از او دورى کنید!(1) بى شك اين گونه كارها در بعضى موارد حرام مسلّم، و در مواردى مكروه است و هرگز شارع مقدس به انسان ها اجازه نمى دهد با ارتكاب اين اعمال زشت خود را بدنام كنند و از چشم مردم بيندازند، زیرا از منظر اسلام همان گونه كه سوء ظن به انسان ها ممنوع است، ايجاد عوامل سوء ظن نيز مجاز نيست. بنابراين انسان براى درهم شكستن حبّ جاه بايد راه هايى را انتخاب کند كه با موازين شرع و عقل سازگار باشد، از سوی دیگر با وجود شیوه های مشروع، انسان نمی تواند به سراغ امور نامطلوب و يا نامشروع برود.
فرقه «ملامتيّه»(2) يكى از فرق معروف «صوفيه» است که در انتخاب شیوه های گمنامى و بدنامى، در دام افراط گرفتار شده و از این رو به «ملامتيّه» معروف شدند. اسلام هرگز انجام كارهاى به دور از منطق عقل و شرع را اجازه نمی دهد و براى رسيدن به اهداف مطلوب، اسباب مشروع را توصيه مى كند. البته بايد توجه داشت كه مرحوم فيض در سخنان دیگرش اعمال و روش هاى ملامتيه را كه سعى داشتند با ارتكاب گناهان كبيره خود را از چشم مردم بيندازند نفى کرده، و آن را مجاز نمى شمرد.(3)