آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن در سوره زخرف، آیات 51 تا 53 به خودبزرگ بينى، جاه طلبى، و عوام فريبى فرعون اشاره می کند. فرعون با این که معجزات عظيم حضرت موسى(ع) را كه با چشم خود ديده بود، اما حس خودخواهى، برترى جويى و جاه طلبی اش به او اجازه نمى داد پذيرای حق شود، لذا برای عوام فریبی و توجیه کارهایش، کمی ثروت و پایین بودن طبقه اجتماعى و لكنت زبان حضرت موسی(ع) را بهانه قرار داد تا خودش را برتر جلوه دهد.

در آيات قرآن چنین مى خوانيم: (فرعون در ميان قوم خود ندا داد: اى قوم من! آيا حكومت مصر از آن من نيست، و اين نهرها تحت فرمان من جريان دارد؟ آيا نمى بينيد؟! به يقين من از اين مرد كه از طبقه پستى است و هرگز نمى تواند فصيح سخن بگويد برترم! اگر او راست مى گويد چرا دست بندهاى طلا به او داده نشده؟ يا اينكه چرا فرشتگان همراه او نيامده اند؟!)؛ «وَ نادَى فِرْعَوْنُ فِى قَومِه قالَ يا قُوْمِ اَلَيْسَ لِى مُلْكُ مِصْرَ وَ هذِهِ الاْنْهارُ تَجْرِى مِنْ تَحْتِى اَفَلا تُبْصِرُونَ * اَمْ اَنَا خَيْرٌ مِنْ هذَا الَّذى هُوَ مَهِيْنٌ وَ لا يَكادُ يُبيْنُ * فَلَولا اُلْقِىَ عَلَيْهِ اَسْورَةٌ مِنْ ذَهَب اَوْ جاءَ مَعَهُ الْمَلائِكَةُ مُقتَرِنِيْنَ».(1)
فرعون در اين گفتار خود در واقع ميان چند رذيله همانند؛ غرور، خودبزرگ بينى، جاه طلبى، و عوام فريبى جمع نمود، و عجب اين كه او معجزات عظيم حضرت موسى(عليه السلام) را كه با چشم خود ديده بود و اطرافيانش نيز شاهد و ناظر آن بودند رها كرد و به مسأله دست بند طلا و طبقه اجتماعى و لكنت زبان چسبيد. در حالى كه لكنت زبان موسى(عليه السلام) مربوط به گذشته بود و بعد از مبعوث شدن طبق تقاضائى كه از خداوند كرد و خداوند خواسته او را اجابت فرمود لكنتش برطرف گرديد. ولى به هر حال همان گونه كه در آيه بعد از آن آمده است فرعون با اين سخنان قوم خود را تحميق و خام كرد تا از وى اطاعت كنند. همچنین در سوره ای دیگر، فرعون با بلند پروازى جنون آميز و جاه طلبى ديوانه وار، خطاب به حضرت موسى(علیه السلام) می گوید: (اگر معبودى غير از من برگزينى تو را از زندانيان قرار خواهم داد)؛ «لَئِنْ اِتَّخَذْتَ اِلهاً غَيرِى لاَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُونِينَ».(2)
بى شك، فرعون كه بر كشور پهناور مصر حكومت مى كرد اين قدر ساده لوح نبود كه خود را خالق آسمان و زمين بپندارد و دعوت موسى(علیه السلام) را كه با معرفى ربّ العالمين شروع شد و در آيات قبل از اين آيه با منطقى بسيار روشن دنبال شده است، درك نكند. به يقين خودخواهى، برترى جويى، جاه طلبى به او اجازه نمى داد كه حق را پذيرا شود و در برابر منطق پيامبر خدا موسى(عليه السلام) سر تعظيم فرود آورد. آرى راه و رسم طغيان گران جاه طلب هميشه اين بوده كه در برابر حق تكيه بر زور كنند و پاسخ برهان را با زندان بدهند!
ممكن است تصور شود كه مجازات زندان در برابر قيام موسى بن عمران(علیه السلام) كه اركان حكومت فرعون را به لرزه در آورده بود، چيز كمى بود ولى به گفته بعضى از مفسّران، زندان فرعون زندانى نبود كه كسى از آن جان به سلامت بيرون ببرد، بلکه در زندان مى ماندند تا با رنج و شكنجه جان بدهند.(3)