آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) در این باره می فرماید: تا در دنيا هستيد پنج فرصت مهم داريد؛ اعمال خوب شما به پيشگاه خدا مى رود و با آب توبه مى توانيد گناهان را بشوييد و دعاها در پيشگاه خدا به اجابت مى رسد و آرامشى داريد كه مى توانيد با استفاده از آن هر كار نيكى انجام دهيد و بالاخره فرشتگان آماده اند تا اعمال نيك شما را در نامه اعمالتان ثبت كنند. پس اعمال صالح انجام دهید، پيش از آنكه عمر پشت كند [و ناتوان شوید] يا بيمارى مانع از عمل گردد، يا مرگ همه چيز را از شما بربايد.

امام علی(علیه السلام) در بخشی از خطبه 230 نهج البلاغه مى فرمايد: (تا هنگامى كه فرصت براى قبولى اعمال داريد، و توبه سودمند است و دعا به اجابت مى رسد و در آرامش به سر مى بريد و قلمها [ى فرشتگان براى نوشتن اعمال صالح] در جريان است، عمل كنيد)؛ «فَاعْمَلُوا وَ الْعَمَلُ يُرْفَعُ، وَ التَّوْبَةُ تَنْفَعُ، وَ الدُّعَاءُ يُسْمَعُ، وَ الْحَالُ هَادِئَةٌ(1)، وَ الاَْقْلاَمُ جَارِيَةٌ».(2)
امام(عليه السلام) در اين عبارات كوتاه به اين امر مهم اشاره مى كند كه تا شما در دنيا هستيد پنج فرصت مهم در دست داريد: اعمال خوب شما به پيشگاه خدا مى رود و با آب توبه مى توانيد گناهان را بشوييد. دعاها در پيشگاه خدا به اجابت مى رسد. آرامشى داريد كه مى توانيد با استفاده از آن هر كار نيكى انجام دهيد و بالاخره فرشتگان آماده اند تا اعمال نيك شما را در نامه اعمالتان ثبت كنند. ولى اگر اين فرصت از دست رود و در آستانه مرگ قرار گيريد تمام اين امكانات پنجگانه از شما سلب مى شود و جز حسرت و اندوه متاعى نداريد.
سپس امام(عليه السلام) در توضيح سخن بالا و تكميل آن مى فرمايد: (و به انجام اعمال صالح مبادرت ورزيد پيش از آنكه عمر پشت كند [و مرحله پيرى و ناتوانى برسد] يا بيمارى مانع از عمل گردد، يا مرگ [همه چيز را از شما] بربايد)؛ «وَ بَادِرُوا بِالاَْعْمَالِ عُمُراً نَاكِساً(3)، أَوْ مَرَضاً حَابِساً، أَوْ مَوْتاً خَالِساً(4)». در واقع امام همه مخاطبان خود را تشويق مى كند كه بر اين سه امر پيشى گيرند. دوران كهولت كه تمام اعضا نيرو و توان خود را از دست مى دهد و قرآن مجيد آن را «ارذل العُمُر»؛ (نامطلوبترين دوران زندگى) ناميده و بيماريهايى كه گاه طولانى مى شود و تاب و توان را از انسان مى گيرد، نه قادر بر عبادات به صورت كامل است، نه خدمت به انسانها و قضاى حوائج مؤمنان و همچنين مرگ كه امام(عليه السلام) آن را تشبيه به سارقى كرده كه همه چيز را ناگهان از انسان مى ربايد.(5)