پاسخ اجمالی:
«یعقوب بن اسحاق کندی» فیلسوف عرب در عصر خود، دست به تألیف کتابی در باب تناقضات قرآن زد. روزی امام حسن عسكری(ع) به يكی از شاگردان او فرمود: از كندی سوال كن كه آیا از نظر شما ممکن است منظور قرآن غیر از آن معانی باشد که شما گمان کرده ايد؟ خواهد گفت ممکن است؛ زیرا اهل فهم است. پس بگو: چه می‌دانی؟ شاید مراد قرآن غیر از آن باشد که تو می‌فهمی و سخنان آن برای معانی دیگری به کار گرفته شده باشد. كندی پس از شنيدن اين سخن، متوجه اشتباهش شد و همه آنچه را که نوشته بود، سوزاند و از بین برد.
پاسخ تفصیلی:
«ابن شهر آشوب» (م 588) به نقل از کتاب «التبدیل(1) [و التحریف]» تألیف «ابو القاسم کوفی» می نویسد: «یعقوب بن اسحاق کندی (185 - حدود 252) فیلسوف عرب در عصر خود، دست به تألیف کتابی [به زعم خود] در تناقضات قرآن زد و کسی را در جریان کار خود نگذاشت. روزی یکی از شاگردان او به حضور امام عسکری(علیه السّلام) رسید. امام به او فرمود: آیا در میان شما کسی نیست تا استادتان را از آنچه درباره قرآن می نویسد، بازدارد؟ او گفت: ما شاگرد او هستیم، چگونه می توانیم درباره این موضوع یا غیر آن به او اعتراض کنیم؟ امام به او فرمود: اگر چیزی بگویم به کندی خواهی گفت؟ آن مرد گفت: آری، امام فرمود: پیش او برو و از وی بپرس: آیا از نظر شما ممکن است منظور قرآن غیر از آن معانی باشد که شما گمان کرده و پذیرفته اید؟
خواهد گفت ممکن است؛ زیرا اهل فهم است. پس بگو: چه می دانی؟ شاید همان گونه که امکان آن را پذیرفتی، مراد قرآن غیر از آن باشد که تو می فهمی و سخنان آن برای معانی دیگری به کار گرفته شده باشد. آن مرد نزد کندی آمد و سخنان امام را به او منتقل کرد. کندی که این مسأله را در سخن، امری محتمل و از نظر عقلی جایز می دانست، گفت: قسم می خورم که این کلام از تو نیست. آن مرد گفت: این سخنان از ابو محمد عسکری(علیه السّلام) است. کندی گفت: هم اکنون پیش او می روم که این امر جز از این خاندان بر نمی آید؛ آنگاه آتش خواست و همه آنچه را که نوشته بود، سوزاند و از بین برد».(2)
روایت فوق تنها از طریق «ابن شهر آشوب» نقل شده و «ابو القاسم کوفی»، راوی آن نیز متهم به غلو شده است. برخی گفته اند سیاق این روایت به گونه ای است که کندی را تا حد ناباوری به اسلام پیش برده است و این در حق او روا نیست. علاوه بر این، دلیل مستقلی هم که این روایت را تأکید کند، در دست نیست.(3) دیگر این که اگر کندی در سال 252 از دنیا رفته باشد، در زمان او هنوز امام عسکری(علیه السّلام) به عنوان امام شیعیان مطرح نبوده است.
درباره نمونه اخیر می توان گفت که تاریخ وفات کندی احتمالی است و خبر دقیقی درباره آن به دست نیامده است. طبعاً امکان دارد فوت کندی چند سال پس از تاریخ فوق صورت گرفته باشد. دیگر آن که لزومی ندارد که امام عسکری(علیه السّلام) در دوران امامت خود این سخنان را به کندی گفته باشد. همچنین درباره این که این روایت، کندی را تا حد عدم اعتراف به اسلام پیش برده، باید گفت: روایت مورد بحث الزاماً چنین مفهومی را نمی رساند؛ زیرا ممکن است کندی به خاطر عقل گرایی بیش از حد، در درون خود دچار اشکالات و ابهاماتی شده و در این باره کسی را هم از آن موضوع آگاه نکرده باشد. با این حال باید پذیرفت که راوی خبر چندان محل اعتماد نیست.(4)،(5)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.