آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در پاسخ این سوال بايد گفت: ابليس به موجب داشتن عبادات فراوان در صفوف فرشتگان جاى گرفته بود؛ نه آن كه واقعاً جزء فرشتگان باشد، لذا در امتحان الهي همه فرشتگان دستور خداوند را اطاعت كردند اما ابليس سرپيچي كرد و مطرود پروردگار شد.

در بخشی از خطبه 192 «نهج البلاغه» آمده است كه: «ابليس فرشته اى بود كه خدا او را به جهت گناه سنگينش از بهشت بيرون راند و مطرود درگاه حق شد».
اين تعبير ممكن است اين شبهه و تصوّر را ايجاد كند كه آيا ابليس واقعاً از فرشتگان بوده است؛ در حالى كه «قرآن مجيد» با صراحت مى گويد: «كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ»(1)؛ (او از جنّ بود و از فرمان پروردگارش بيرون شد)؟ از سوى ديگر قرآن به وضوح مى گويد: فرشتگان معصوم اند و هرگز گناه نمى كنند: «بَلْ عِبَادٌ مُّكْرَمُونَ * لَا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ»(2)؛ (بلكه [فرشتگان] بندگان شايسته اويند * هيچ گاه در سخن بر او پيشى نمى گيرند؛ و [پيوسته] به فرمان او عمل مى كنند). چگونه ممكن است فرشته معصوم نه تنها نافرمانى كند، بلكه راه كفر و معارضه با پروردگار را بپويد؟!
در پاسخ این سوال بايد گفت: ابليس به موجب داشتن عبادات فراوان در صفوف فرشتگان جاى گرفته بود؛ نه آن كه واقعاً جزء فرشتگان باشد، لذا در امتحان الهي همه فرشتگان دستور خداوند را اطاعت كردند اما ابليس سرپيچي كرد و مطرود پروردگار شد.(3)