آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در سوره «قصص» از تأثير اراده خداوند در سرنوشت اقوام، سخن مى گويد که مايه دلگرمى همه امت هاى تحت ستم است؛ قرآن مى فرمايد: «ما اراده كرده ايم تا بر مستضعفان زمين نعمت بخشيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم». تعبير به «نريد» به صورت فعل مضارع دليل بر استمرار است يعني اين يك قانون هميشگى است كه خداوند حكومت روى زمين را سرانجام در اختيار مستضعفان قرار مى دهد. البته سخن از مستضعفان است كه در حال تلاش و جهادند، و از سوى دشمنان تضعيف مى شوند نه ضعيفان، كه تن به ضعف و ذلّت داده اند.

در سوره قصص از تأثير اراده خداوند در سرنوشت اقوام، سخن مى گويد؛ سخنى كه مايه اميد و دلگرمى همه امت هاى تحت ستم است؛ مى فرمايد: (ما اراده كرده ايم تا بر مستضعفان زمين نعمت بخشيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم)؛ «وَ نُرِيدُ أَنْ‌نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِينَ».(1)
تعبير به «نريد» به صورت فعل مضارع كه دليل بر استمرار است نشان مى دهد كه اين يك قانون هميشگى و سنت جاودانى است كه خداوند حكومت روى زمين را سرانجام در اختيار مستضعفان قرار مى دهد، و زورمندان مستكبر را درهم مى شكند. ولى بايد توجّه داشت كه سخن از مستضعفان است نه ضعيفان، يعنى كسانى كه در حال تلاش و كوشش و جهادند، ولى از سوى دشمنان تضعيف مى شوند، نه آنها كه تن به ضعف و ذلّت داده اند. با ضميمه كردن اين آيه، و آيه 105 سوره انبياء: «وَ لَقَدْ كَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصّالِحُونَ»؛ (در زبور بعد از ذکر [تورات] نوشتیم: بندگان شایسته ام وارث [حکومت] زمین خواهند شد)، معلوم مى شود كه منظور از مستضعفان همان صالحان و مؤمنان مجاهد و مبارز است.
بايد توجّه داشت كه «نمنّ» از ماده «منّ» در اصل به معناى وزن سنگين است؛ سپس به نعمت هاى مهم اطلاق شده، اين تعبير هنگامى كه در مورد خداوند به كار مى رود به معناى بخشيدن نعمت هاى بلاعوض و سنگين است، ولى در مورد بندگان، غالباً به معناى ذكر نعمت‌ ها به قصد منّت گذاردن مى‌ آيد. آنچه در اينجا شايان ذكر است اين كه: توجّه به اراده تكوينى خداوند در اين قسمت نيز اثر تربيتى فوق العاده اى دارد و به مؤمنان صالح و دربند، اميد و نيرو و توان مى‌ بخشد و در پيكار با ظالمان ستمگر، مصمّم و مقاوم و اميدوار به پيروزى مى‌ سازد.(2)