آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در سوره «فصلت» به تعبيري برخورد مي‌كنيم كه توصيف «حكيم» در كنار «حميد» ديده مى شود. در این آیه خداوند ضمن اشاره به عظمت قرآن مجيد مى فرمايد: «... هيچ گونه باطلى، نه از پيش رو، و نه از پشت سر، به سراغ آن [قرآن] نمى آيد؛ چرا كه از سوى خداوند حكيم و شايسته ستايش نازل شده است». آری خداوند حكيمى آن را نازل كرده كه از همه اسرار آفرينش انسان و جهان آگاه است و با نزول آن، انسان را از بزرگ ترين نعمت خود بهره مند كرده است، نعمتى كه شايسته هرگونه حمد است و به اين دليل توصيف «حميد» بعد از «حكيم» آمده است.

در سوره «فصلت» به تعبيري برخورد مي‌كنيم كه توصيف «حكيم» در كنار «حميد» ديده مى شود. خداوند در این آیه ضمن اشاره به عظمت قرآن مجيد مى فرمايد: (... هيچ گونه باطلى، نه از پيش رو، و نه از پشت سر، به سراغ آن [قرآن] نمى آيد؛ چرا كه از سوى خداوند حكيم و شايسته ستايش نازل شده است)؛ «... لايَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ».(1)
درباره معناى «باطل» و همچنين جمله «مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ»؛ (از پيش‌ رو و پشت سر) تفسيرهاى متعدّدى گفته اند، ولى ظاهر اين است كه باطل، هر چيزى را كه موجب ابطال و از ارزش افتادن اين كتاب آسمانى گردد شامل مى شود؛ و جمله «مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ» كنايه از تمام جهات است؛ يعنى از هيچ ناحيه اى، نه از نظر لفظ و نه از نظر معنا، نه كتب پيشين و نه سخنان آينده، گرد و غبار بطلان بر دامان اين كتاب بزرگ آسمانى نمى نشيند.
دليل آن هم اين است كه نازل‌كننده آن، خداوند حكيمى است كه از همه اسرار و رموز آفرينش انسان و جهان، آگاه است، و هدف اين بوده كه با نزول اين كتاب انسان را مشمول بزرگ ترين نعمت خود قرار دهد؛ نعمتى كه شايسته هرگونه حمد است و به همين دليل توصيف «حميد» بعد از «حكيم» آمده. بنابراين چنين كتابى ممكن نيست با گذشت زمان، نقطه ضعفى در آن پيدا شود و يا كسى قادر بر تحريف و تبديل و تغيير آن باشد.(2)