آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن کریم در سوره فاطر «خبير» را در كنار «بصير» آورده است؛ «به يقين خداوند نسبت به بندگانش آگاه و بينا است». بعضى از مفسّران گفته اند «خبير» در اينجا اشاره به آگاهى بر امور معنوى و روحانى است و «بصير» آگاهي بر امور جسمانى؛ و به همين دليل خبير مقدّم شده است. اگرچه «خبير» از ماده «خَبَر»، معنى وسيعى داشته و شامل هر نوع آگاهى بر ظواهر و بواطن امور مى شود، ولى چون در برابر «بصير» قرار گرفته به نظر مى رسد اشاره به آگاهى بر بواطن امور است.

در سوره «فاطر» تعبيري ديده مى شود، و آن قرار گرفتن «خبير» در كنار «بصير» است، در آغاز آيه از وحى آسمانى و فرستادن قرآن مجيد بعد از كتب آسمانى پيشين سخن به ميان آمده؛ سپس در پايان آيه مى فرمايد: (به يقين خداوند نسبت به بندگانش آگاه و بينا است)؛ «إِنَّ اللهَ بِعِبادِهِ لَخَبِيرٌ بَصِيرٌ».
اين جمله در حقيقت اشاره اى به اين نكته است كه اين كتاب آسمانى تماماً هماهنگ با نيازهاى بشر و احتياجات او در همه زمينه ها است؛ زيرا از سوى خداوندى نازل شده كه از همه چيز آگاه و نسبت به تمام نيازهاى بندگان‌اش بصير و بينا است. همچنین اين احتمال در تفسير آيه داده شده كه اين تعبير ناظر به پاسخ ايراد كسانى است كه مى گفتند: چرا قرآن بر محمّد(صلى الله عليه وآله) يتيم و فقير! نازل شده؟! قرآن مى گويد: خدا بندگان‌ اش را به خوبى مى شناسد كه چه افرادى شايستگى بدوش كشيدن پرچم رسالت و نبوّت را دارند؛ ضمن اینکه آيه بعد از آن نيز مى تواند قرينه اى بر اين مطلب باشد.(1)

بعضى از مفسّران گفته اند «خبير» در اينجا اشاره به آگاهى بر امور معنوى و روحانى است و «بصير» بر امور جسمانى؛ و به همين دليل خبير مقدّم داشته شده است. گرچه «خبير» از ماده «خَبَر» معناى وسيعى دارد كه هرگونه آگاهى بر ظواهر امور و بواطن آنها را شامل مى شود، ولى چون در برابر «بصير» قرار گرفته به نظر مى رسد كه اشاره به آگاهى بر بواطن امور است. (راغب در مفردات نيز يكى از تفسيرهاى اين كلمه را آگاهى بر باطن امور ذكر كرده است).(2)