آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

عده اي خواسته اند ثابت كنند كه مهدي(عج) همان عيسی بن مريم(ع) است؛ اما باید گفت: احادیث، مهدى موعود(عج) را از ذريه رسول خدا(ص) دانسته اند و حديث «و لا مهدى الا عيسى بن مريم» مورد نقد و اشکال علما است و كسي به آن استناد نكرده است. در برخی روایات مهدی از اولاد فاطمه(س) ذکر شده است كه متواتر هستند و حديث «و لا مهدى الا عيسى بن مريم» بر فرض صحت سند، خبر واحد است و هنگام تعارض، خبر متواتر بر آن مقدم مي شود.

از جمله ادله منكرين مهدويت و عدم اعتقاد به ظهور حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه) در آخر الزمان، حديث ابن ماجه است كه به سندش از رسول خدا(صلى الله عليه و آله) نقل كرده كه فرمود: «وَ لَا مَهْدِىَّ اِلَّا عِيْسَى بْنَ مَرْيَمَ»(1)؛ (مهدى جز عيسى بن مريم نيست).

در پاسخ بايد گفت:

1. بسيارى از صحابه كه احاديث مهدويت را از رسول خدا(صلى الله عليه و آله) نقل كرده اند مهدى را از ذريه رسول خدا(صلى الله عليه و آله) مى دانند.

2. اين حديث مورد اعراض علماى حديث و متكلمين بوده و هيچ كسى به آن استناد نكرده است.

3. خود ابن ماجه در سنن خود حديث «اَلْمَهْدِىُّ حَقٌّ وَ هُوَ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ» را نيز نقل كرده است.(2)

4. ابن قيم جوزيه اين حديث را در «المنار المنيف» نقل كرده و به طور مبسوط آن را تضعيف نموده است،(3) حاكم نيشابورى نيز كه اين حديث را نقل كرده از روى تعجب بوده نه آنكه به جهت مطابقتش با شروط شيخين آن را نقل كرده باشد.(4)

ذهبى مى گويد: «... حديث «وَ لَا مَهْدِىَّ اِلَّا عِيْسَى بْنَ مَرْيَمَ» خبرى است منكر كه ابن ماجه آن را نقل كرده است».(5)

قرطبى مى گويد: «حديث «وَ لَا مَهْدِىَّ اِلَّا عِيْسَى بْنَ مَرْيَمَ» معارض با احاديث اين باب است. آن گاه مى گويد: احاديثى كه نص بر خروج مهدى از عترت پيامبر(صلى الله عليه و آله) و از اولاد فاطمه(عليها السلام) است ثابت بوده و اصحّ از اين حديث است، پس حكم، مطابقت احاديث خروج مهدى از اولاد فاطمه(علیها السلام) است نه احاديث ديگر.(6)

5. اين حديث را طبرانى نيز با سند خود از ابى امامه نقل كرده؛ ولى در متن آن جمله «وَ لَا مَهْدِىَّ اِلَّا عِيْسَى بْنَ مَرْيَمَ» نيامده است.(7)

6. روايات خروج مهدي(عجل الله تعالی فرجه) از اولاد فاطمه(عليها السلام) متواتر است و عده زيادى به تواتر آن تصريح كرده اند. ولى حديث «وَ لَا مَهْدِىَّ اِلَّا عِيْسَى بْنَ مَرْيَمَ» بر فرض صحت سند، خبر واحد است و هنگام تعارض، خبر متواتر مقدم است و نيز مشهور بين مسلمين در طول تاريخ اسلام ظهور شخصى از اهل بيت رسول خدا(صلى الله عليه و آله) و از اولاد فاطمه(عليها السلام) است اين شهرت مى تواند مرجّح احاديث مهدويت اسلامى باشد.

ابوالفيض غمارى نيز در صدد پاسخ به حديث فوق برآمده و با هشت اشكال به آن پاسخ گفته است.(8)،(9)