آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آیه 71 سوره «اسراء» آمده است که در روز قيامت از هر كسی در مورد اعتقاد به امام بر حق سؤال مى شود. لذا بايد در هر زمانى امام واجب الاطاعة وجود داشته باشد، امامى كه بدون معرفت و متابعت از او، جلوي رسيدن انسان به فلاح و رستگارى را در قيامت مي گيرد. لذا پیامبر(ص) فرمود: «هر كس بميرد در حالى كه امامش را نشناخته به مرگ جاهليت از دنيا رفته است». بنابراین در این زمان آن امام، حضرت مهدی(عج) است.

در قرآن مجيد، آياتي وجود دارد كه دلالت مي كند امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) وجود دارد. در يكي از اين آيات چنين آمده است: «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمينِهِ فَأُولئِكَ يَقْرَؤُنَ كِتابَهُمْ وَ لا يُظْلَمُونَ فَتِيلاً»(1)؛ (روزى كه هر گروهى را به توسط امامشان مى خوانيم كسانى كه نامه عملشان به دست راستشان داده شود آن را با شادى و سرور مى خوانند و به قدر رشته شكاف هسته خرمايى به آنان ستم نمى شود). مفاد آيه اين است كه از هر كس در روز قيامت، از امام به حق سؤال مى شود، اگر معترف و معتقد به آن بود، رستگار خواهد شد و نامه عملش را به دست راست او مى دهند. لذا بايد در هر زمانى امامى واجب الاطاعة وجود داشته باشد. امامى كه بدون معرفت و متابعت از او فلاح و رستگارى هرگز در قيامت براى انسان نخواهد بود. لذا در روايات مى خوانيم كه پيامبر(صلى الله عليه و آله) فرمود: «مَنْ مَاتَ وَ لَا يَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً»(2)؛ (هر كس بميرد در حالى كه امامش را نشناخته به مرگ جاهليت از دنيا رفته است).
از آنجا كه وظيفه هر شخصى متابعت از حق و حقيقت است پس بايد در هر زمانى امام به حق و حقيقت موجود باشد تا مردم با اراده و اختيار او را به عنوان رهبر خود برگزينند و با پيروى او از جمله اصحاب يمين گردند. از آنجا كه «لوح محفوظ» يكى است و اختصاص به گروه خاصی ندارد لذا نمى توان لفظ «إمامهم» در آيه را حمل بر لوح محفوظ نمود و نيز ممكن نيست كه مقصود به كلمه «امام» در آيه، كتاب هر قوم باشد؛ زيرا آيه شامل همه انسان ها از اول خلقت تا آخر خلقت است در حالى كه اولين كتاب مشتمل بر شريعت، كتاب نوح است و قبل از او كتابى اين چنين بر مردم نازل نشده است.
سيوطى به سندش از رسول خدا(صلى الله عليه و آله) در ذيل آيه فوق نقل كرده كه فرمود: «يُدْعَى كُلُّ قَوْمٍ بِإِمَامِ زَمَانِهِمْ وَ كِتَابِ رَبِّهِمْ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِم»(3)؛ (هر قومى به امام زمانش و كتاب پروردگارش و سنت پيامبرش محشور خواهد شد).و نيز از ابن عباس نقل كرده كه مقصود به «امام» در آيه شريفه فوق، امام هدايت و امام ضلالت است.(4)
كلينى از امام باقر(عليه السلام) نقل كرده كه فرمود: «لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ» قَالَ الْمُسْلِمُونَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ أَ لَسْتَ إِمَامَ النَّاسِ كُلِّهِمْ أَجْمَعِينَ؟ قَالَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلى الله عليه و آله): أَنَا رَسُولُ اللَّهِ إِلَى النَّاسِ أَجْمَعِينَ وَ لَكِنْ سَيَكُونُ مِنْ بَعْدِي أَئِمَّةٌ عَلَى النَّاسِ مِنَ اللَّهِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي يَقُومُونَ فِي النَّاسِ فَيُكَذَّبُونَ»(5)؛ (زمانى كه آيه «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ» نازل شد مسلمانان عرض ‍ كردند: اى رسول خدا آيا شما امام همه مردم نيستى؟ حضرت فرمود: من فرستاده خدا به سوى همه مردمم ولى زود است كه بعد از من امامانى از اهل بيتم بيايند، آنان در بين مردم قيام خواهند نمود ولى تكذيب مى شوند ...).
بشر بن غالب از امام صادق(عليه السلام) درباره آيه «يَوْمَ نَدْعُوا ...» سؤال كرد، حضرت فرمود: «إِمَامٌ دَعَا إِلَى هُدًى فَأَجَابُوهُ إِلَيْهِ وَ إِمَامٌ دَعَا إِلَى ضَلَالَةٍ فَأَجَابُوهُ إِلَيْهَا هَؤُلَاءِ فِي الْجَنَّةِ وَ هَؤُلَاءِ فِي النَّارِ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَرِيقٌ فِي الْجَنَّةِ وَ فَرِيقٌ فِي السَّعِيرِ»»(6)؛ (امامى است كه مردم را به هدايت دعوت كرده و مردم نيز او را اجابت نموده اند و امامى است كه مردم را به ضلالت دعوت كرده و او را اجابت نموده اند. آنان در بهشت و اينان در دوزخند و اين سخن خداوند عزوجل است که می فرماید: گروهی در بهشت اند و گروهی در جهنم).(7)