آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بر اساس روایات جنگ و جهاد از زنان برداشته شده، اما برخی این حکم را منشأ نقص در زن می دانند در حالی که این چنین نیست؛ زیرا: 1- جهاد با مقتضی و شاکله وجودی و جسمانی زن سازگاری ندارد، و لذا از او خواسته نشده است. 2- ظاهر عبارات علما عدم وجوب و سقوط است نه این که شرکت زنان در جهاد حرام باشد. 3- برای زن جنگی قرار داده شده که در آن با مرد شریک اند و آن رفتن در محراب عبادت و مبارزه با نفس اماره است. 4- اگر شرکت در جنگ از زنان برداشته شده، ولی شرکت آنان در جنگ به جهت کمک رسانی و مداوا برداشته نشده است.

از مجموعه روایات اسلامی استفاده می شود که جهاد و جنگ از زن برداشته شده است، برخی این حکم را منشأ نقص در زن می دانند در حالی که این چنین نیست؛ زیرا:

اولاً: جهاد با مقتضی و شاکله وجودی و جسمانی زن سازگاری ندارد، و لذا از او خواسته نشده است.

ثانیاً: ظاهر عبارات علما عدم وجوب و سقوط است نه این که شرکت زنان در جهاد حرام باشد.

ثالثاً: برای زن حرب و جنگی قرار داده شده که در آن با مرد شریک است و آن رفتن در محراب عبادت و مبارزه با نفس اماره است. محراب یعنی محلّ جنگ، و محراب عبادت محل جنگ و نماز، جنگ بین جنود عقل و جهل است. خداوند متعال درباره حضرت مریم می فرماید: «فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ»(1)؛ (و در حالى که او در محراب ایستاده، مشغول نیایش بود، فرشتگان او را صدا زدند).

رابعاً: اگر اشتغال به نبرد و جنگ در جبهه از زنان برداشته شده، ولی شرکت آنان در جنگ به جهت کمک رسانی و مداوا برداشته نشده است همان گونه که در برخی از جنگ های رسول خدا(صلی الله علیه وآله) زنان در این زمینه حضور فعال داشته و برخی از یاران امام زمان علیه السلام نیز از زنانند که در این زمینه از آنان استفاده می شود.

علامه «طباطبایی»(رحمه الله) می فرماید: «اجازه ندادن به زن برای شرکت در جهاد تنها در مورد جنگ و قتال است نه این که او از مطلق حضور و کمک کردن در امور منع شده باشد».(2)

علامه «حلّی»(رحمه الله) می فرماید: «یجوز اخراج النساء للانتفاع بهنّ»(3)؛ (جایز است که زنان را برای نفع بردن در جبهه با خود همراه برند).

او نیز در جای دیگر آورده است: «و لو اخرج الامام معه العبید باذن ساداتهم و النساء و الصبیان جاز الانتفاع بهم فی سقی الماء و الطبخ و مداواه الجرحی. و کان النبی یخرج معه امّ سلیم و غیرها من نساء الانصار»(4)؛ (و اگر امام با خود بردگان را به اذن صاحبانشان و زنان و کودکان را همراه ببرد جایز است که از آنان در آب دادن و پخت و پز و مداوای مجروحان بهره گیرد. و پیامبرصلی الله علیه وآله همیشه با خود ام سلیم و دیگر زنان را به جنگ می برد).

شیخ «طوسی»(رحمه الله) می فرماید: «و کان النبی صلی الله علیه وآله یحمل معه النساء فی الغزوات»(5)؛ (همیشه پیامبرصلی الله علیه وآله با خود زن ها را در غزوات می آورد).

خامساً: اگر از زن، جهاد و جنگ با مشرکان برداشته شده است این در جنگ های ابتدایی است نه جنگ هایی که حکم دفاع را دارد؛ زیرا در این نوع جنگ ها شرکت زن و مرد به مقدار کفایت واجب است. البته در صورتی که تعداد مردها در آن جنگ ها کفایت نکند.

سادساً: در مقابل جهاد و جنگ متداول که از زنان برداشته شده جهاد دیگری برای آن ها قرار داده شده که می توان خلأ فضیلتی را از این بخش برای زنان جبران کرد.

شیخ «کلینی»(رحمه الله) در روایتی نقل کرده که جهاد زن خوب شوهرداری کردن است.(6)

و نیز از امیرالمؤمنین(علیه السلام) نقل شده که فرمود: «... وَ جِهَادُ اَلْمَرْأَةِ أَنْ تَصْبِرَ عَلَى مَا تَرَى مِنْ أَذَى زَوْجِهَا وَ غَيْرَتِهِ»(7)؛ (... و جهاد زن آن است که بر آنچه از اذیت و آزار و غیرت مرد خود می بیند صبر کند).

از پیامبر(صلی الله علیه وآله) سؤال شد: آیا برای زنان نیز جهاد است؟ حضرت فرمود: آری، جهادی که در آن قتال نیست: و آن حج و عمره است.(8)،(9)