آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

نظارت ها در جهان مادی بر انجام وظایف افراد، ضغیف و محدود است؛ چراكه نمی توان برای هر فردی یک مراقب گذاشت به علاوه شاید خود آن ناظر از وظیفه خود تخلف کند و یا با افراد مجرم همدست شود. بنابراين بهترين راه براي كنترل دائم مردم، زنده كردن وجدان و ارزش های اخلاقی است. آری بر طبق تعاليم دیني، خداوند همیشه مراقب انسان است و او بايد در دادگاه الهی پاسخ گوی اعمال خود باشد.

كنترل هايى كه براى انجام وظيفه در قوانين جهان مادّى پيش بينى شده و بازرسى هايى كه براى نظارت بر اجراى قوانين صورت مى گيرد محدودتر و ضعيف تر از آن است كه بتواند همه افراد را در هر شرايطى وادار به انجام وظيفه كند؛ زيرا مى دانيم، اولا نمى توان انتظار داشت كه براى هر فرد، ناظر و مراقبى تعيين كرد، و ثانياً به فرض كه چنين چيزى عملى باشد، امكان دارد مراقبين از وظايف خويش منحرف شوند و يا با افراد خلافكار و مجرم و سوء استفاده كننده همكارى كنند و با توجّه به اين همكارى، آنها با آسودگى خيال به اعمال خلاف خود ادامه دهند.
براى ايجاد يك سيستم كنترل و بازرسى همگانى و دائمى چاره اى جز اين نيست كه از عقايد درونى افراد و احياى ارزش هاى اخلاقى و وجدان، استمداد شود و با برانگيختن آنها، افراد به طور خودكار و از درون كنترل شوند. تعليمات مذهبى به خاطر زنده كردن اعتقاد به يك مراقبت دائمى از طرف خدا و اعتقاد به دادگاهى ماوراى همه دادگاه هاى انسانى، مى تواند نقش اساسى را در اين زمينه ايفا كند و افراد را به طور خودكار به انجام وظيفه وا دارد.(1)