آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از آنجا كه غالباً بهم خوردن خانواده ها، ضربه هاى جبران ناپذيرى بر پيكره اجتماع وارد مى كند، اسلام مقرراتى وضع كرده كه تا آخرين مرحله امكان، از گسستن پيوند خانواده جلوگيرى بعمل آيد. يكى از اين مقررات كه خود عامل تأخير طلاق و متزلزل نمودن آن مى شود نگاه داشتن «عِدّه» يا سه مرتبه پاك شدن زن از خون حيض است. اسلام دستور داده تا زن در طول مدت عِدّه از خانه خارج نشود تا حسّ تفكر در او برانگيخته شود و روابطش با شوهر متعادل گردد. از ديگر فلسفه هاى عِدّه، روشن شدن وضع حاملگي است تا بطور قطع، عدم باردارى از شوهر سابق روشن شود و زن بتواند ازدواج مجدد كند.

در سوره «بقره»، آيه 228 مى خوانيم: «وَ الْمُطَلَّقاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَةَ قُرُوءٍ»؛ (زنان مطلقه بايد به مدت سه مرتبه عادت ماهانه ديدن [و پاك شدن] انتظار بكشند [عِدّه نگهدارند]). در اينجا اين سؤال مطرح مى شود كه فلسفه اين قانون اسلامى چيست؟
از آنجا كه غالباً بهم خوردن خانواده ها، ضربه هاى جبران ناپذيرى بر پيكره اجتماع وارد مى كند، اسلام مقرراتى وضع كرده كه تا آخرين مرحله امكان، از گسستن پيوند خانواده جلوگيرى بعمل آيد. از يك طرف طلاق را «منفورترين حلالها» شمرده و از طرف ديگر با ارجاع اختلافات زناشوئى به دادگاه خانواده - كه به وسيله بستگان تشكيل مى شود و فراهم آوردن وسائل آشتى به وسيله نزديكان طرفين - جلوي اين كار را گرفته است. يكى از اين مقررات كه خود عامل تأخير طلاق و متزلزل نمودن آن مى گردد، نگاه داشتن «عِدّه» است كه مدت آن سه «قُرء» تعيين شده است؛ يعنى سه مرتبه پاك شدن زن از خون حيض.
«عِدّه» زمینه ای براى صلح و بازگشت
گاهى در اثر عوامل مختلف، زمينه روحى به وضعى در مى آيد كه پديد آمدن يك اختلاف جزئى و نزاع كوچك، حسّ انتقام را آن چنان شعله ور مى سازد كه فروغ عقل و وجدان را خاموش مى كند و غالباً تفرقه هاى خانوادگى در همين حالات رخ مى دهد؛ اما بسيار مى شود كه اندك مدتى كه از اين كشمكش گذشت، زن و مرد به خود آمده پشيمان مى شوند خصوصاً از اين جهت كه مى بينند با متلاشى شد كانون خانواده در مسير ناراحتي هاى گوناگونى قرار خواهند گرفت. اينجاست كه آيه مورد بحث مى گويد: زنها بايد مدتى عِدّه نگاه دارند و صبر كنند تا اين امواج زودگذر بگذرد و ابرهاى تيره نزاع و دشمنى از آسمان زندگى آنان پراكنده شوند. مخصوصاً با دستورى كه اسلام درباره خارج نشدن زن از خانه در طول مدت عِدّه داده است، حسّ تفكر در او برانگيخته مى شود و اين كار در بهبود روابط او با شوهر كاملاً مؤثر است و لذا در آيه يك از سوره «طلاق» مى خوانيم كه: «لَاتُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ... لَاتَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذلِكَ أَمْراً»؛ (آنان را از منزلشان خارج نسازيد... چه مى دانيد شايد خدا گشايشى رساند و صلحى پيش آيد). غالباً بخاطر آوردن لحظات گرم و شيرين زندگى قبل از طلاق كافى است كه مِهر و صميميتِ از دست رفته را باز آورد و فروغ ضعيف گشته محبت را تقويت كند.
عِدّه وسيله حفظ نسل
يكى ديگر از فلسفه هاى «عِدّه» روشن شدن وضع زن از نظر باردارى است. درست است كه يك بار ديدن عادت ماهيانه معمولاً دليل بر عدم باردارى زن است؛ ولى گاه ديده شده كه زن در عين باردارى، عادت ماهيانه را در آغاز حمل مى بيند، از اين رو براى رعايت كامل اين موضوع دستور داده شده كه زن سه بار، عادت ماهانه ببيند و پاك شود، تا بطور قطع، عدم باردارى از شوهر سابق روشن گردد و بتواند ازدواج مجدد كند.(1)،(2)