آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن در آیات قیامت، با صراحت از معاد جسمانى توأم با معاد روحانى سخن گفته و می فرماید: «آيا [اين پيامبر] به شما وعده مى دهد، هنگامى كه مرديد و خاك و استخوان هاى [پوسيده] شديد بار ديگر [از قبرها] بيرون آورده مى شويد؟!». هم چنین می فرماید: «... آيا هنگامى كه ما مرديم و در زمين گم شديم آفرينش تازه اى خواهيم يافت؟!»، و یا می فرماید: «خداوند آفرينش را آغاز مى كند، سپس آن را تجديد مى نمايد و سپس به سوى او باز گردانده مى شود». در واقع الفباى معاد در قرآن، معاد جسمانى است، اما عده ای به تحریف و توجیه آنها به جسم مثالى پرداخته اند.

مهمترين منبع براى مسائل اسلامى قرآن مجيد است. اين كتاب آسمانى در همه جا با صراحت از معاد جسمانى (البته توأم با روحانى) سخن مى گويد و كمترين آشنايى با آيات قرآن براى نفى انحصار معاد در معاد روحانى كافى است؛ زيرا قرآن براى نزديك ساختن معاد به ذهن منكران در پاسخ گفتن به ايرادهاى آنها مثال هاى جالبى زده كه با يك نوع استدلال زنده آميخته است و مى خواهد مسئله رستاخيز را در سر حد مشاهده و احساس مردم قرار دهد، تمام اين مثالها و تشبيهات قرآن در زمينه معاد، معاد جسمانى را تأييد مى كند.
گاهى مردم را به مشاهده تكرار صحنه مرگ و حيات در جهان گياهان دعوت مى كند كه چگونه همه ساله در برابر چشم همه ما، در جهان گياهان، «معاد» تكرار مى شود. زمينها در فصل خزان تدريجاً رو به سوى مرگ مى روند، گلها و شاخه ها و گياهان رنگ مرگ به خود مى گيرند، و در فصل زمستان همگى مرده اند، اما به هنگام وزش نسيم هاى روح بخش بهارى و ريزش قطره هاى لطيف باران در اين فصل، از نو، جنبشى مى يابند و حيات نوينى آغاز مى كنند. آيا اينها چيزى جز معاد جسمانى را تفهيم مى كند؟
گاهى اشاره به آغاز آفرينش كرده و مى گويد: «آن كس كه روز اول شما را آفريد، بار ديگر پس از متلاشى شدن، شما را باز مى گرداند». بديهى است اين تشبيه صرفاً براى اثبات معاد جسمانى است و گرنه بقاى روح بعد از فناى جسم با اين تشبيه هيچ گونه ارتباطى ندارد. همچنين بحث قرآن درباره رستاخيز انرژيها و داستان خواب اصحاب كهف، و يا داستان هايى همچون داستان مرغ هاى ابراهيم و يا آمدن عرب بيابانى خدمت پيامبر(صلی الله علیه واله) و به دست گرفتن استخوان پوسيده، و سؤال از چگونگى بازگشت حيات به آن، و پاسخ هاى سه گانه قرآن به اين سؤال كه در آخر سوره «يس» آمده است ، عموماً مربوط به مسئله معاد جسمانى است و الا معاد روحانى بدون جسمانى، هيچ گونه تناسبى با اين بحثها ندارد.(دقت كنيد)
قابل توجه اينكه: عرب جاهلى اعتقاد به بقاى روح داشت، لکن آنچه او تعجب داشت و به شدت انكار مى نمود مسأله معاد جسمانى و بازگشت اين بدن به زندگى بعد از مرگ بود، لذا قرآن از زبان آنها چنين مى گويد: «أَيَعِدُكُمْ أَنَّكُمْ إِذا مِتُّمْ وَ كُنْتُمْ تُراباً وَ عِظاماً أَنَّكُمْ مُخْرَجُونَ»(1)؛ (آيا [اين پيامبر] به شما وعده مى دهد، هنگامى كه مرديد و خاك و استخوان هاى [پوسيده] شديد بار ديگر [از قبرها] بيرون آورده مى شويد؟!) و در آیه ديگر مى خوانيم: «وَ قالُوا أَ إِذا ضَلَلْنا فِي الْأَرْضِ أَ إِنّا لَفِي خَلْقٍ جَديدٍ»(2)؛ (آنها گفتند: آيا هنگامى كه ما [مرديم و] در زمين گم شديم آفرينش تازه اى خواهيم يافت!؟) و در آیه ديگر مى فرماید: «وَ قالَ الَّذينَ كَفَرُوا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلَى رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمْ لَفي خَلْقٍ جَديدٍ* أَفْتَرى عَلَى اللّهِ كَذِباً أَمْ بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذينَ لا يُوْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذابِ وَ الضَّلالِ الْبَعيدِ»(3)؛ (و گفتند: آيا مردى را به شما نشان بدهيم كه خبر مى دهد هنگامى كه بكلى متلاشى و پراكنده شديد آفرينش نوينى خواهيد يافت؟! آيا اين مرد دروغ به خدا بسته؟ يا مجنون است! ولى آنها كه به رستاخيز ايمان ندارند در مجازات و گمراهى دورى قرار دارند).
از تمام اين آيات استفاده مى شود كه پيامبر اسلام(صلی الله علیه واله) همه جا سخن از بازگشت اين جسم و معاد جسمانى گفته است و لذا مخالفان از آن تعجب مى كردند و آيات قرآن به پاسخگويى آنها در موارد مختلف پرداخته و مى گويد: «اللّهُ يَبْدَوُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُهُ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ»(4)؛ (خداوند آفرينش را آغاز مى كند، سپس آن را تجديد مى نمايد و سپس به سوى او باز گردانده مى شود).
كوتاه سخن اينكه الفباى معاد در قرآن، معاد جسمانى - عنصرى است و آنها كه اين همه آيات فراوان را كه حكايت از معاد جسمانى دارد، «توجيه» و يا صحيحتر «تحريف» مى كنند و به جسم مثالى و مانند آن تفسير مى نمايند، چيزى جز طفره رفتن از حقيقت و بيهوده گويى ندارند!(5)