آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اینگونه نیست که بعثت همه پیامبران الهی در یک منطقه خاصّی بوده باشد؛ بلکه برای هر امّتی پیامبر و رسولی ارسال شده است تا بر ایشان اتمام حجّت شود. البته نام همه پیامبران بر ما معلوم نیست و تنها نام بعضي از آنها در قرآن ذكر شده است. اگر تعداد پیامبران بیشتری در خاورمیانه ظهور کرده اند به خاطر مرکزیّت خاورمیانه و صاحب تمدّن بودن آن است؛ چون دين به راحتی از اين مناطق به مناطق دیگر گسترش می یافت.

خداوند در قرآن می فرماید: (در هر امّت پیامبری فرستادیم [تا به مردم بگویند] که خدا را بپرستید و از بت اجتناب کنید)؛ «وَ لَقَدْ بَعَثْنا في‏ كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت».(1) این آیه نشان می دهد که بعثت همه پیامبران الهی در منطقه خاصّی نبوده؛ بلکه برای هر قوم و امّتی پیامبر و رسولی ارسال شده است تا هر امّتی راهنما و پیامبری داشته باشد و بر همگان اتمام حجّت شده باشد.
البته نام و سرگذشت همه این پیامبران بر ما معلوم نیست؛ چرا که تنها نام و سرگذشت بعضي از آنان در قرآن و روایات اسلامی ذكر شده است. خداوند در قرآن نیز خطاب به پیامبرش، از دو دسته از رسولانش سخن گفته و می فرماید: «رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْكَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْكَ»(2)؛ (پیامبرانى كه سرگذشت آنها را پیش از این، براى تو باز گفته ‏‌ایم و پیامبرانى كه سرگذشت آنها را بیان نكرده ‌‏ایم).
بنابراین، این احتمال وجود دارد که در خارج از خاورمیانه نیز انبیایی بوده ‏اند كه نام آنها در قرآن بیان نشده است؛ و نمی ‏توان گفت که همه پیامبران در یک منطقه خاص بوده ‏اند؛ بلکه بخشی از 124 هزار نفر پیامبر، در خاورمیانه ظهور کرده اند و تعداد دیگری نیز در سایر مناطق و حتی اروپا ظهور کرده اند.
اینکه اسم و سرگذشت برخی از پیامبران الهی در تاریخ مانده است و در قرآن نیز بدان اشاره شده است، خالی از علّت نیست. پیامبران الهی با توجه به وظایف و محدوده رسالتشان شناخته می شوند. برخی از آنان، تنها وظیفه تبلیغی داشته اند و برخی نیز مرسل بوده اند؛ تعدادی نیز صاحب شریعت و رسالت جهانی بوده اند و اختصاص به منطقه خاصی نداشته است. چنان که پیامبر اسلام به دیگر نقاط نامه هایی نوشت و آنها را به دین اسلام دعوت نمود، و حضرت عیسی(علیه السلام) نیز هم خودش هجرت می نمود و هم حواریون را به اطراف و اکناف می فرستاد.(3) با این حال، طبیعی است که اسم رسولان و صاحبان شرایع بر سرزبان ها می ماند؛ امّا این به این معنا نیست که پیامبران دیگری ـ در مناطق دیگری ـ نبوده اند.
علاوه بر این، کثرت پيامبران در منطقه خاورميانه با توجه به تمدّن کهن آن عجیب به نظر نمی رسد؛ زيرا مورّخان بزرگ تصريح کرده اند كه مشرق زمين (مخصوصاً شرق ميانه) گهواره تمدّن انسانى است و منطقه‏ ی «هلال خصيب»(4) زادگاه تمدن ‏هاى بزرگ جهان است. تمدن مصر باستان كه قديمى ‏ترين تمدّن شناخته شده جهان است، و تمّدن بابل در عراق، و تمدن يمن در جنوب حجاز، و همچنين تمّدن ايران و شامات همه نمونه تمدن‏ هاى معروف بشرى هستند. آثار تاريخى‏ مهمى‏ كه‏ در اين‏ مناطق‏ باقى‏ مانده‏، و سنگ نوشته‏ ها، همه شاهد گوياى اين مدّعاست.
لازم به ذکر است، انسان ‏هاى متمدّن نياز شدیدترى به آيين الهى دارند، تا هم قوانين حقوقى و اجتماعى آنان سامان شود، و هم جلو تعدّيات و مفاسد گرفته شود. در حالی که اقوام وحشى يا نيمه وحشى، آمادگى زيادى براى پذيرش مذاهب ندارند، و اگر هم مذهب را پذيرا شوند، قدرت نشر آن را ندارند. ولى هنگامى كه مذهب در مراكز تمدّن آشكار شود، به سرعت از آن‏جا به نقاط ديگر نشر پيدا مى‏ كند؛ زيرا مردم مناطق ديگر، براى حل مشكلاتشان دائماً در اين مناطق رفت و آمد دارند.
ممكن است گفته شود، پس چرا اسلام بزرگترين آيين الهى، از يك منطقه عقب افتاده برخاست؟! ولى اگر درست به نقشه جغرافيا نگاه كنيم مى‏بينيم اين نقطه عقب افتاده يعنى «مكه» در واقع مركزى بوده كه در اطراف آن، بقاياى پنج تمدن معروف بزرگ وجود داشته، و مكه نسبت به آنها مانند مركز دايره حساب مى‏شده است. در شمال تمدن روم شرقى و شامات، در شمال شرقى تمدن ايران و كلده و آشور، در جنوب تمدن يمن، و در غرب تمدن مصر باستان، درست به همين دليل، هنگامى كه اسلام گسترش يافت تمام قلمرو اين تمدن‏هاى پنجگانه را زير سيطره خود قرارداد و همه را در خود ذوب نمود، جنبه‏هاى مثبت هركدام را گرفت، و جنبه‏هاى منفى را حذف كرد و مسائل هم عقيدتى و عملى را بر آن افزود و تمدن باشكوه اسلامى در سرتاسر اين مناطق ظاهر گشت. (5)
پس طبیعی است که با توجه به مرکزیت خاورمیانه، اکثر رسولان الهی از این ناحیه ظهور کرده باشند و از آنجا پیام خود را به تمام مردم جهان رسانده باشند.