آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در قرآن آیات فراوانی در مذمت «ربا» آمده است و هر کدام از آیات تعابیر شدیدی در مورد این معضل اجتماعی و اخلاقی دارد. مانند: رباخواری با ایمان سازگار نیست، موجب کفر و ظلم است، و جنگ با خدا می باشد و ...

در قرآن مجيد آيات فراوانى در مذمّت «ربا» آمده است كه هر كدام تعبيرات شديدى در مورد اين بلاى اقتصادى و اجتماعى و اخلاقى دارد.
در آيه 279 سوره «بقره» مى خوانيم: «وَ اِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ اَمْوالِكُمْ لاتَظْلِمُونَ وَ لاتُظلَموُن»؛ (اگر [از رباخوارى] توبه كنيد، اصل سرمايه براى شماست، نه ظلم كنيد [به واسطه رباخوارى و گرفتن زياده] و نه به شما ظلم مى شود [؛ چون اصل سرمايه به شما بازگردانده مى شود]) اين آيه شريفه، صريحاً دلالت دارد كه رباخوارى ظلم است.
در صدر آيه مذكور آمده است: «فَاِنْ لَمْ تَفْعَلوُا فَأْذَنُوا بِحَرْب مِنَ اللهِ وَ رَسوُلِهِ»؛ (اگر دست از رباخوارى برنداشتيد، آماده جنگى از ناحيه خدا و پيامبرش باشيد!).
طبق اين آيه شريفه، خداوند به رباخواران اعلان جنگ مى دهد، اين تعبيرى است كه در قرآن منحصر به اين مورد است و در مورد هيچ گناه ديگرى، تعبيرى به اين شدّت نيامده است.(1) آرى رباخوارى جنگ با خداوند است.
در آيه 278 همين سوره مى فرمايد: «يا اَيُّها اَلَّذينَ امَنوُا اتَّقُوا اللّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِىَ مِنَ الرّبا اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ»؛ (اى كسانى كه ايمان آورده ايد، تقوى پيشه كنيد و رباخوارى را رها سازيد، اگر ايمان داريد!). از اين كه ترك رباخوارى را مشروط به داشتن ايمان مى كند، معلوم مى شود كه «رباخوارى» با «ايمان» سازگار نيست.
در آيه 130 و 131 سوره «آل عمران»، تعبير شديدترى آمده است، خداوند رباخواران را اين گونه تهديد مى كند: «وَ اتَّقُوا النّارَ الَّتى اُعِدَّتْ لِلكافِرينَ»؛ ([اى رباخواران] بپرهيزيد از آتشى كه براى كافران آماده شده است!).
مضمون اين آيه نيز اين است كه رباخواران به همان سرنوشتى گرفتار مى شوند كه كافران گرفتار خواهند شد! و به همان عذابى دچار خواهند شد كه كافران دچار مى شوند! و شايد از اين آيه و آيات ديگر بتوان استفاده كرد كه رباخواران كافر از دنيا مى روند!(2)