آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) با اشاره به نفوذ فرمان الهی در تمام هستی می فرماید: «دنيا و آخرت زمام خود را به او سپرده اند». در حقيقت دنيا و آخرت را به حيوان هاى رامى تشبيه کرده كه زمامش بدست اوست. سپس مى فرمايد: «کلیدهای آسمانها و زمينها در دست قدرت اوست و درختان سرسبز هر صبح و شام در برابر او سجده مى كنند». در واقع سر تسليم فرو مى آورند. آنگاه مى فرماید: «به فرمان او از شاخه هاى خود آتش هاى نورانى بر مى افروزند». اين از عجايب قدرت خداست كه از ميان آب و خاك، مادّه اى ايجاد مى كند كه كانون آتش و نورانيّت است.

امام علی(عليه السلام) در بخشی از خطبه 133 نهج البلاغه به بيان گوشه اى از اوصاف والاى خداوند پرداخته و در پنج جمله به نكته هاى دقيقى در اين زمينه اشاره کرده و مى فرمايد: (دنيا و آخرت تمام زمام هاى خود را به او سپرده و مطيع او شده اند)؛ «وَ انْقَادَتْ لَهُ الدُّنْيَا وَ الآخِرَةُ بِأَزِمَّتِهَا(1)».
در حقيقت دنيا و آخرت را به حيوان هاى راهوار و رامى تشبيه فرموده كه زمامش بدست اوست و مى برد هر جا كه اراده او تقاضا كند.
در دوّمين جمله، همين معنا را به لباس ديگرى آراسته و چنين مى فرمايد: (آسمانها و زمينها كليدهاى خود را به دست قدرت او افكنده اند)؛ «وَ قَذَفَتْ إلَيْهِ السَمَاوَاتُ وَ الأَرَضُونَ مَقَالِيدَها(2)».
هر جا را اراده كند مى گشايد و هر جا را اراده كند قفل مى نمايد و همه كارهاى او مطابق حكمت است.
و در سوّمين جمله به سجود درختان پر طراوت در برابر ذات پاك الهی اشاره كرده و مى فرمايد: (درختان سرسبز هر صبحگاهان و شامگاهان در برابر او سجده مى كنند)؛ «وَ سَجَدَتْ لَهُ بِالْغُدُوِّ وَ الآصَالِ(3)الاَشْجَارُ النَّاضِرَةُ»، و سر تسليم فرو مى آورند
بديهى است تكيه بر «اشجار ناضره» درختان سرسبز به معنى انحصار نيست، بلكه نمونه اى از زيباترين موجودات زنده جهان آفرينش است، كه هر ورقش دفترى است معرفت كردگار. و نيز صبح و شام اشاره به تمام اوقات است، همان گونه كه گاه مى گوييم ما صبح و شام در خدمت اسلام هستيم يعنى در همه حال لذا قرآن مجيد به طور مطلق مى فرماید: «وَ النَّجْمُ وَ الشَّجَرُ يَسْجُدانِ»(4). اين احتمال نيز وجود دارد كه آثار و عظمت خداوند در درختان به هنگام طلوع و غروب خورشيد از هر زمان آشكارتر است.
اين سجده ممكن است با زبان حال باشد چرا كه نظام دقيق آفرينش آنها از علم و قدرت بى پايان آفريننده اش حكايت مى كند، و ممكن است به زبان قال باشد، بنابراين كه همه ذرات موجودات جهان از علم و شعورى برخوردارند و خدا را آگاهانه تسبيح مى گويند و براى او سجده مى كنند.
در چهارمين جمله مى فرماید: (و از شاخه هاى خود آتش هاى نورانى به فرمان او بر مى افروزند)؛ «وَ قَدَحَتْ(5)لَهُ مِنْ قُضْبَانِهَا(6)النِّيرَانَ الْمُضِيئَةَ».
و اين از عجايب قدرت خداست كه از ميان آب و خاك، مادّه اى ايجاد مى كند كه كانون آتش و نورانيّت است، همان آتش و نورى كه بسيارى از مشكلات انسانها در پرتو آن حل مى شود.
و در آخرين و پنجمين جمله مى فرمايد: (ميوه هاى رسيده آنها به فرمان خدا در هر زمان غذاى انسانها را تقديم كرده اند)؛ «وَ آتَتْ أُكُلَهَا بِكَلِمَاتِهِ الثِّمَارُ الْيَانِعَةُ».(7)،(8)