آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اعتكاف، نمونه برجسته ‏ترين مقام بندگي و بردگي در پيشگاه خداوند است؛ اما عدّه ‏اي همين عكوف (اقبال و تعظيم و کرنش) را در برابر بت ها داشته‏ اند؛ مانند سامري كه در برابر گوساله خود عكوف داشت و ... اين گونه عكوفها، همگي باطل و حرام است؛ ولي عكوف و اعتكاف با آداب و سنن خاص خود كه تنها براي خداوند باشد، صحيح و مشروع و سازنده است.

اعتكاف، نمونه برجسته ‏ترين مقام بندگي در پيشگاه ذات اقدس اله است. عدّه ‏اي همين عكوف (اقبال و تعظيم) را در برابر «اوثان» و «اصنام» داشته ‏اند؛ مانند سامري كه در برابر گوساله خود عكوف داشت. خداوند متعال بر روي همه اعتكاف ها و بندگي هاي دروغين، مُهر بطلان زده است. ذات اقدس اله، سخنان ياوه و بيهوده بت ‏پرستان و دوگانه ‏پرستان را اين گونه نقل مي كند: «فَأَتَوْا عَلي‏ قَوْمٍ يَعْکُفُونَ عَلي‏ أَصْنامٍ لَهُمْ قالُوا يا مُوسَي اجْعَلْ لَنا إِلهاً کَما لَهُمْ آلِهَةٌ قالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ»(1)؛ (بني اسرائيل به گروهي رسيدند كه با تواضع و خضوع گرداگرد بت هايشان جمع شده بودند. آنان به موسي گفتند: تو هم براي ما خدايي قرار بده، همان گونه كه آنان خداياني دارند؛ موسي گفت: شما مردمي جاهل هستيد).
در جايي ديگر قرآن از زبان حضرت موسي(عليه السّلام) درباره سامري مي فرمايد: «وَ انْظُرْ إِلي‏ إِلهِکَ الَّذي ظَلْتَ عَلَيْهِ عاکِفاً لَنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنْسِفَنَّهُ فِي الْيَمِّ نَسْفاً»(2)؛ (و نگاه كن به معبودت كه پيوسته بر آن معتكف بودي؛ آن را خواهيم سوزاند و ذرّات آن را به دريا مي ‏ريزيم). عكوف در اين آيه همان اقبال و تعظيم و گرايش و كُرنش است كه چون در مقابل باطل بوده، مردود و نكوهيده است.
پيامبران بزرگ الهي از جمله ابراهيم خليل(عليه ‏السلام) مردم را از خضوع و عكوف و كرنش در برابر بتها باز داشته ‏اند. در قرآن مجيد از زبان حضرت ابراهيم(عليه ‏السلام) مي‏ خوانيم كه به عمو و قومش فرمود: «ما هذِهِ التَّماثيلُ الَّتي‏ أَنْتُمْ لَها عاکِفُونَ»(3)؛ (اين مجسّمه ‏ها و بت هايي كه بر آن عكوف و كُرنش مي‏ كنيد، چيست؟) اين گونه عكوفها، همگي باطل و حرام است؛ ولي عكوف و اعتكاف با آداب و سنن خاص خود كه تنها براي ذات اقدس اله باشد، صحيح و مشروع و سازنده است.(4)