آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

فضيلت حشر با فرشتگان كه هيچ لذتي بالاتر از آن نيست و از اين گونه پاداشهاي غيبي، همگی ظهور راز عبادت و اطاعت و بروز روح بندگي است. امام باقر(ع) در این مورد می فرماید: هيچ بنده ‏اي از شيعيان ما به نماز نمي ‏ايستد جز آنكه به تعداد مخالفان او فرشتگان، وي را در بر مي گيرند و پشت سر او نماز مي‏ گزارند و براي او دعا مي كنند تا از نماز فراغت يابد. و امثال این تعابیر که در روایات فراوان است.

درباره ارتباط نماز و فرشتگان در ذيل آيه كريمه «الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً أُولي‏ أَجْنِحَةٍ مَثْني‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ يَزيدُ فِي الْخَلْقِ ما يَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلي‏ کُلِّ شَيْ‏ءٍ قَديرٌ»(1) آمده است كه جعفر طيّار(سلام‏ الله‌ عليه) وقتي دو دستش را در راه خدا داد، خداي سبحان به او دو بال مرحمت كرده كه: «يَطِيرُ بِهِمَا فِي الْجَنَّة»(2) وي با آن دو بال به همراه فرشتگان در بهشت، مشغول پرواز است. فضيلت حشر با فرشتگان كه هيچ لذتي بالاتر از آن نيست، در روايات براي بنده صالح خدا، حضرت ابوالفضل العباس(سلام الله علیه) نيز گفته شده(3) و اين گونه پاداشهاي غيبي، ظهور راز عبادت و اطاعت و بروز روح بندگي است.
امام باقر(عليه ‏السلام) مي فرمايد: «مَا مِنْ عَبْدٍ مِنْ شِيعَتِنَا يَقُومُ إِلَى الصَّلَاةِ إِلَّا اكْتَنَفَتْهُ بِعَدَدِ مَنْ خَالَفَهُ مَلَائِكَةٌ يُصَلُّونَ خَلْفَهُ ُ يَدْعُونَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ حَتَّى يَفْرُغَ مِنْ صَلَاتِه‏»(4)؛ (هيچ بنده ‏اي از شيعيان ما به نماز نمي ‏ايستد جز آنكه به تعداد مخالفان او فرشتگان، وي را در بر مي گيرند و پشت سر او نماز مي‏ گزارند و براي او دعا مي كنند تا از نماز فراغت يابد).
انسان مي ‏تواند امام فرشتگان باشد. قرآن هم تشويق مي كند كه شما آن قدر مي ‏توانيد رشد كنيد كه بگوييد: «وَ اجْعَلْنا لِلْمُتّقینَ إِمامًا»(5) خدايا، ما را به جايي برسان كه اهل تقوي به ما اقتدا كنند. آنان تابع ما باشند و ما آنان را رهبري كنيم. روايتي از امام باقر(سلام‏ الله‌ عليه) رسيده كه نمازگزار سه خصلت دارد:
خصلت اول: وقتي نمازگزار به نماز ايستاد، فرشتگان از آنجا تا دورنماي آسمان او را در بر مي گيرند و او در ميان صفوف فرشتگان است. اين چه عبادتي است كه همه فرشتگان مأمور حفظ انسانند تا وسوسه ‏های شيطان یا وهْم و خيال از هيچ راهي نتواند نمازگزار را به خود متوجه كند؟ اگر نمازگزار با حضور قلب، متوجه نماز شود، در حصار امن فرشتگان قرار مي گيرد. گاهي نمازي خوانده مي شود؛ ولي وقتي تمام شد، صورتش سياه است و به نمازگزار مي گويد: «تو مرا ضايع كردي خدا تو را ضايع كند» و گاهي صورتش سفيد و روشن است و مي گويد: «تو مرا حفظ كردي خدا تو را حفظ كند».(6) شيطان در كمين نماز، روزه و كارهاي خير است، در كنار خير مي‏ نشيند و وسوسه مي كند. خودش گفته: «لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ»(7) من در كمين راه راست تو مي ‏نشينم، كمين مي ‏كنم و نمي ‏گذارم عبور كنند. مركز فساد و گناه، كمينگاه شيطان است. در نماز وسوسه مي كند، يك وقت انسان متوجّه مي شود كه نمازش تمام شده و مي گويد «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُه‏».
خصلت دوم اينكه: خيرات از چهره ‏هاي آسمان پيوسته بر سر نمازگزاران فرود مي‏ آيد تا نمازش را به پايان برساند. خير چيست؟ ما چه چيز را خير مي ‏دانيم؟ بعضي عمرها با بركت است. دوست خوب، استاد خوب، شاگرد خوب، فرزند صالح و داشتن اخلاص، خيرات و وسيله رساندن انسان به خير نهايي است. تمام آنچه ذكر شد در سايه نماز تحصيل مي شود و نمازگزار به مَدد اين عبادت، مستحق نزول خيرات و خوبيها مي ‏گردد.
خصلت سوم اينكه: خداي سبحان، فرشته ‏اي را وكيل كرده تا به نمازگزار بگويد: تو اگر بداني با چه كسي مناجات مي‏ كني، دست از نماز بر نمي ‏داري.(8) لذا از معصوم(عليه ‏السلام) رسيده است كه: «وَ ارْزُقْنِي [وَ أَذِقْنِي‏] فِيهِ حَلَاوَةَ ذِكْرِك‏»(9) شيريني يادت را به من بچشان ما چون نچشيديم، نماز برايمان عادي است، اينكه ما نماز مي ‏خوانيم و چيزي از نورانيّت احساس نمي ‏كنيم، براي آن است كه نماز را با آداب و اسرار آن نخوانده ‏ايم.(10)