آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

وظيفه قوه «عاقله» در بدن مانند قوه «مقننه» است؛ يعنى هر لايحه كه مربوط به برنامه زندگى است از طرف عشق و یا دیگر غرايز به پيشگاه عقل تقديم مى شود تا آنچه كه حافظ منافع بدن است تصويب گردد؛ و عشق، بازوى اجرایى عقل است. همانطور كه محال است قوه مجريه جاى قوه مقننه را بگيرد غرايز هم نمى توانند جايگزين قوه عاقله شده و بر كشور جان حكومت كنند. به تعبير ديگر عقل حافظ حدود غرايز و حفظ تعادل آن است.

وظيفه قوه عاقله در كشور تن، درست همان وظيفه قوه مقننه در كشورهاى دنيا است؛ يعنى هر طرح و لايحه اى كه مربوط به برنامه هاى زندگى مادى و معنوى انسان است از طرف غرايز به پيشگاه عقل تقديم مى شود، او با كمال دلسوزى و خيرخواهى، در اطراف آن عميقانه مى انديشد و آنچه را كه حافظ منافع اين كشور است تصويب و بقيه را رد مى كند و دستور اجرای قسمت اول را به قواى بدنى و غرايز مى دهد، و عشق بازوى تواناى اجرایى او است.
همانطور كه هر كشورى هيأت قانونگذارى آن آگاهتر باشد به سعادت و خوشبختى نزديكتر است، همچنين هر انسانى كه نيروى عاقله او قوى تر و از دست برد هوى و هوس محفوظ تر باشد سعادتمندتر خواهد بود. پس همانطور كه محال است قوه مجريه جاى قوه تقنينيه را بگيرد غرايز هم نمى توانند جايگزين قوه عاقله شده و بر كشور جان و تن حكومت كنند!
به تعبير ديگر: قوه عاقله حافظ حدود هر غريزه و مسئول نگاهدارى و حفظ تعادل آن است؛ ايمان و عشق اگر چه پرقيمت و گرانبها است ولى درست مانند يك افسر رشيد نظامى است كه بايد هميشه گوشش به فرمان فرمانده خود يعنى «قوه عاقله» باشد.(1)،(2)