آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بعيد نيست كه گفته شود «برات» وام نيست؛ بلكه حواله همراه با هزينه انتقال سرمايه است، كما اينكه در عرف بازار و بانكدارى امروز آن را وام نمى دانند؛ بلكه نوعى حواله و كارمزد انتقال پول مى دانند.

یکی از مسائل و مشکلاتی که در بحث ربا و بانکداری مطرح است این است که اصولا آيا «برات» نوعى وام و قرض الحسنه به تاجر يا بانك است؟ يا اينكه برات نوعى «حواله» توأم با كارمزد و هزينه حمل و نقل است؟
بعيد نيست كه گفته شود برات وام نيست؛ بلكه حواله همراه با هزينه انتقال سرمايه است، كما اينكه در عرف بازار و بانكدارى امروز آن را وام نمى دانند؛ بلكه نوعى حواله و كارمزد انتقال پول مى دانند، اين در حالى است كه در تحريرالوسيله آن را نوعى وام و قرض الحسنه تلقى كرده اند.
حال اگر سؤال شود که اگر برات را نوعى حواله با هزينه حمل و نقل بدانيم، معنايش اين است كه اين پول در دست بانك امانت است، كه به فلان كس برساند و فلان مقدار كارمزد بگيرد، در حالى كه مى دانيم بانك هيچگاه عين آن پول را به طرف نمى پردازد، بلكه آن را تبديل به پول ديگرى مى كند.
در پاسخ به این سوال می گوییم: آرى امانت است ولى امانتى همراه با وكالت در تبديل، مثل اينكه به بانك مى گويد: اين پول امانت است در دست شما به فلان كس برسان و شما وكيل هستى كه آنرا تبديل كنى و پول ديگرى تحويل بدهى.
خلاصه اينكه به نظر مى رسد كه برات نوعى حواله است، نه وام و قرض الحسنه مشروط به نقصان.(1)