آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولاً: حوادث پس از رحلت پیامبر(ص) مثل سقیفه نشان داد تنها تصریح لفظی برای تسلیم مسلمانان در برابر اوامر آن حضرت کافی نبود. ثانیاً: نوشتن یک مطلب برای تأکید، دلالت ندارد که نویسندۀ آن مطلب قبلاً به طور شفاهی آن را متذکر نشده باشد. ثالثاً: حجة الوداع فرصتی استثنایی برای پیامبر(ص) بود که از آن برای معرفی جانشین خویش استفاده کنند و بهانه بدست کسانی که شاید نوشتار آن حضرت را هرگز نبینند، ندهند. مضافاً بر اینکه ابلاغ ولایت امیرالمؤمنین(ع) توسط پیامبر(ص) در غدیر خم دستور صریح خداوند متعال بود.

برخی گفته اند : این که پیامبر(صلي الله عليه و آله) می خواست با نوشتن مطلبی در لحظات آخر عمر، علی (علیه السلام) را به خلافت بر گزیند، با ادعای منصوب شدن علی (علیه السلام) به خلافت در غدیر خم متناقض است؛ زیرا در صورت وقوع حادثه ای مثل غدیر، دیگر نیازی به نگارش وصیّت برای علی (علیه السلام) نبود ...

در پاسخ باید گفت:

اولاً: حوادث پس از رحلت رسول اکرم(صلي الله عليه و آله) نشان داد که تنها گفتار و تصریح لفظی – مانند آنچه که در غدیر خم روی داد- برای سر فرو آوردن مسلمانان آن عصر در برابر اوامر آن حضرت کافی نبود و اختلافات سران مهاجر و انصار بعد از رحلت آن حضرت بر سر مسأله خلافت در سقیفه بنی ساعده که بیش از 70 روز از واقعه غدیر نگذشته بود، خود گواه این مطلب است.

ثانیاً: نوشتن یک مطلب دلالت ندارد که نویسندۀ آن مطلب قبلاً به طور شفاهی آن را متذکر نشده باشد بلکه در بسیاری از موارد نوشتن بعد از گفتن، نشان دهندۀ تأکید و تأیید آن گفتار است.

مثل کسی که قبل از وفات خود بطور شفاهی در مورد مطلبی وصیّت کند و سپس آن مطلب را برای رفع اختلافات احتمالی بعد از مرگ خود به رشته تحریر در آورد و یا از ترس اینکه مبادا وصیّت شوندگان آن را فراموش کنند یا قول و گفتار او را توجیه و تأویل نمایند آن را مکتوب نماید. و چه بسیار وصیت کنندگانی که به دلیل نداشتن وصیت مکتوب، به وصیتشان عمل نشد؛ مانند خلافت مأمون عباسی بعد از هارون الرشید با وجود تصریح هارون به خلافت و جانشینی امین.

ثالثاً: اگر کسی بگوید همین نوشتار کافی بود پس چرا رسول خدا(صلي الله عليه و آله) خلافت امیرمؤمنان (علیه السلام) را در روز غدیر به طور شفاهی بیان کردند؟ می گوییم: موقعیتی که برای رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در حجة الوداع به وجود آمده بود و خیل عظیم مسلمانان که با حضرت برای انجام مناسک همراه بودند ایجاب می کرد که حضرت از این فرصت استثنایی برای معرفی جانشین خویش استفاده کنند و صرفاً به یک نوشتاری که شاید تعداد کمی از مسلمانان نزدیک به حضرت آن را ببینند اکتفا نکنند. و این مطلب را به طور علنی و شکل عمومی در آن فضای مناسب که مسلمین از همه بلاد اسلامی، برای حج آمده بودند، بیان کنند و به خلیفه بعد از خود به شکل گفتاری تصریح نمایند تا بهانه ای بدست کسانی که شاید نوشتار آن حضرت را هرگز نبینند نیفتد و یا برای برخی که در صحت انتساب آن نوشتار به رسول خدا(صلي الله عليه و آله) تشکیک کنند بهانه ای نباشد.

مضافاً بر اینکه ابلاغ ولایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) توسط پیامبر(صلي الله عليه و آله) در غدیر خم به مسلمانان دستور صریح خداوند متعال بود.(1)