آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ذهبى می نویسد: در روز جنگ جمل، هشتصد نفر از انصار و چهارصد نفر از اصحاب بیعت رضوان، با على(ع) همراه بودند. و فرماندهان سپاه امام علی(ع) بزرگانی از اصحاب پیامبر(ص) مانند: ابو ایّوب انصارى، ابو هیثم بن تیّهان، خزیمة بن ثابت، عبد الله بن بدیل، عبد الله بن عبّاس، عثمان بن حنیف، عدىّ بن حاتم، عمّار بن یاسر، عمرو بن حمق، عمر بن ابى سلمه و هاشم بن عتبه و اویس قرنى، جاریة بن قدامه، حجر بن عدى، زید بن صوحان، سلیمان بن صوحان، صعصعة بن صوحان، مالک اشتر، شریح بن هانى و محمّد بن ابى بکر بودند.

ذهبى در کتاب تاریخ الإسلام ـ به نقل از سعید بن جبیر- می نویسد: در روز جنگ جمل، هشتصد نفر از انصار و چهارصد نفر از کسانى که در بیعت رضوان حضور داشتند، با على(علیه السلام) همراه بودند. و بسیارى از فرماندهان سپاه امام علی(علیه السلام) بزرگانی از اصحاب پیامبر(صلى الله علیه وآله) بودند که به همراه امام على(علیه السلام) در جنگ جمل شرکت جُستند؛ که ازاین میان مى توان به این افراد اشاره کرد: ابو ایّوب انصارى، ابو هیثم بن تیّهان، خزیمة بن ثابت، عبد الله بن بدیل، عبد الله بن عبّاس، عثمان بن حنیف، عدىّ بن حاتم، عمّار بن یاسر، عمرو بن حمق، عمر بن ابى سلمه و هاشم بن عتبه. و شخصیت هاى بزرگ دیگرى چون: اویس قرنى، جاریة بن قدامه، حجر بن عدى، زید بن صوحان، سلیمان بن صوحان، صعصعة بن صوحان، مالک اشتر، شریح بن هانى و محمّد بن ابى بکر نیز حضور داشتند. (1) در کتاب تاریخ طبری آمده است: فرماندهان سپاه امام علی(علیه السلام) در جنگ جمل تعدادى از بزرگان اصحاب پیامبر(صلى الله علیه وآله) بودند که به پاکى، بزرگى، دیندارى و تعبّد، شُهره بودند. من جمله از فرماندهان سواره نظام: عمّار بن یاسر و فرمانده پیاده نظام: محمّد بن ابى بکر.(2) و فرمانده ساقه سپاه: هند مرادى.(3) و فرمانده مقدمه سپاه: عبد الله بن عبّاس.(4)  و فرمانده طرف راست سپاه: امام حسن(علیه السلام) (5). و فرمانده طرف چپ سپاه: امام حسین(علیه السلام).(6)  و پرچمدار سپاه: محمّد بن حنفیه بودند.(7) در کتاب الکامل فی التاریخ آمده است از میان این افراد، دو شخصیت، بسیار تأثیرگذار بودند؛ نخست، عمّار بن یاسر. با توجّه به خبر دادن پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مورد آینده زندگى عمّار، که فرمود: «حق با عمّار است» و «تو را اى عمّار! گروه سرکش مى کشند». حضور او در سپاه امام على(علیه السلام) ضامن آن بود؛ که کسانى که به پیامبر(صلى الله علیه وآله) ایمان آورده اند، در صف مخالف امام(علیه السلام) قرار نگیرند و از این رو، گزارش شده است که زبیر، وقتى شنید عمّار به همراه على(علیه السلام) است، در وضعیت خود تردید کرد. دوم، پسر اُمّ سلمه که حضور او در سپاه امام، دلیلى بود بر تأیید جبهه امام على(علیه السلام) توسط ام سلمه همسر پیامبر(صلى الله علیه وآله). این تأیید، گرچه به منزلت و جایگاه حسّاس عایشه در جنگ جمل نمى رسید، ولى تأثیر بسیارى در افکار عمومى داشت.(8) در کتاب اخبار طوال آمده است: زبیر، آن گاه که دانست عمّار به همراه على(علیه السلام) است، به خاطر سخن پیامبر خدا که فرموده بود: « تو را اى عمّار گروه سرکش مى کشند».در موقعیت خود تردید کرد.(9) در کتاب تاریخ الطبرى ـ به نقل از عبد الرحمان بن ابـى عمره ـ آمده است: امّ سـلمه (همسر پیامبر خدا(ص) )، خطاب به علی(علیه السلام) فرمود: اى امیر مؤمنان! اگر نافرمانى خداوند و نپذیرفتن تو نبود، به همراه تو براى جنگ، از خانه بیرون مى آمدم. اما اینک فرزندم عمر را که به خدا سوگند، از جان خودم برایم عزیزتر است. او را به همراه تو مى فرستم تا در صحنه هاى جنگ در کنار تو حضور داشته باشد. عمر هم آمد و همواره با امام على(علیه السلام) بود.(10). (11)