آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

سیّد مرتضى علم الهدى، ابوالقاسم على بن حسین بن موسى بن محمّد بن موسى بن ابراهیم بن امام موسى کاظم(ع). او امام در فقه، مؤسّس اصول فقه، استاد در کلام، نابغه در شعر و روايت کننده احاديث بسيارى است. ثعالبى نوشته: امروز مجد و شرافت، علم و ادب، فضل و کَرَم، و رياست به سيّد مرتضى ختم مى شود. اساتيد او عبارتند از: شيخ مفيد، ابن بابويه، شيخ صدوق و... و شاگردان او عبارتند از: شيخ طوسى، شريف ابويعلى، قاضى عبد العزيز. او در رجب سال 355 متولّد و ربيع الاوّل سال 436 از دنيا رفت.

سیّد مرتضى علم الهدى ـ صاحب المجدین ـ ابوالقاسم على بن حسین بن موسى بن محمّد بن موسى بن ابراهیم بن امام موسى کاظم(علیه السلام) . او امام در فقه، مؤسّس اصول فقه، استاد در کلام، نابغه در شعر، روایت کننده احادیث بسیارى است، همچنین پهلوان در مناظره، پیشواى در لغت، اُسوه در تمام علوم عربى، و مرجع در تفسیر قرآن است . خلاصه، هیچ فضیلتى نیست، مگر اینکه او به خوبى داراى آن است. به همه اینها حَسَب و نَسَب بسیار واضح و نورانى وى، و ارتباط عطر آگین نبوى او ، و ویژگى هاى زیبا و پاکیزه علوى وى ، و نیز خدمات و مساعى او در اعتلاى مذهب شیعه که نزد همه امامیّه مشکور است ، افزوده مى شود و همین ها باعث شده که نامى پسندیده و عظمتى همیشگى از او به یادگار بماند .
از جمله این فضیلتها، کتابها و رساله هایى است که قلم قوى وى نگاشته، و در دوره هاى مختلف مورد استفاده بزرگان دین قرار گرفته است .
ثعالبى در «تتمیم یتیمة الدهر»(1)نوشته است :
امروز در مجد و شرافت ، و در علم و ادب، و در فضل و کَرَم ، ریاست به سیّد مرتضى ـ که در بغداد است ـ ختم مى شود ، و او در نهایت زیبایى شعر مى سراید .
و در «تاریخ ابن خلّکان»(2) آمده است :
او در علم کلام و ادب و شعر پیشوا بود و تألیفاتى بر طبق مذهب شیعه و نوشته اى در اصول دین دارد .
اساتید و کسانى که او از آنها روایت مى کند عبارتند از:
1 ـ شیخ مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان، متوفّاى (412) .
2 ـ حسین بن على بن بابویه ، برادر شیخ صدوق .
3 ـ شیخ صدوق ، محمّد بن على بن حسین بن بابویه قمى ، متوفّاى (381) .
برخى شاگردان سیّد مرتضى عبارتند از:
1 ـ شیخ الطائفه ، ابو جعفر طوسى، متوفّاى (460) .
2 ـ شریف ابویعلى سلاّر بن عبد العزیز دیلمى .
3 ـ ابوالصلاح تقى بن نجم حلبى، او جانشین سیّد در بلاد حلب بود .
4 ـ قاضى عبد العزیز بن برّاج طرابلسى، متوفّاى (481) .
5 ـ شریف ابویعلى محمّد بن حسن بن حمزه جعفرى، متوفّاى (463) .
6 ـ شیخ ابوالمعالى احمد بن قدامه(3) .
سیّد مرتضى در رجب سال (355) متولّد شد، و در روز یکشنبه 25 ربیع الاوّل سال (436) از دنیا رفت . و در شب همان روز در خانه خود دفن شد . سپس جنازه اش به کربلا منتقل ، و در مقبره خانوادگى دفن شد . و آن گونه که در «عمدة الطالب»(4) آمده است ، قبر وى در کربلا همچون قبر پدر و برادرش سیّد رضى آشکار ، معروف و مشهور است .(5)