آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از خرشه بن حر نقل شده که خلیفه دوم با این استدلال که ماه رجب از ماه هایی است که نزد عرب جاهلی بزرگ پنداشته می شده، عده ای را به خاطر روزه در این ماه توبیخ و تنبیه کرد. امری که با عمل خود حضرت رسول(ص) در روزه داری این ماه و  روایات بسیار زیاد آن حضرت در استحباب روزه و توصیه به روزه در این ماه منافات دارد.

از «خرشة بن حرّ» نقل شده است: «دیدم «عمر بن خطّاب» بر دست گروهى به خاطر روزه گرفتن در ماه رجب آن قدر زد تا افطار کردند و مى گفت : «رجب وما رجب ، إنّما رجب شهر کان یعظّمه أهل الجاهلیّة فلمّا جاء الإسلام ترک»(1)؛ ( رجب! رجب چیست؟! رجب ماهى است که مردمِ زمان جاهلیّت آن را بزرگ مى شمردند و چون اسلام آمد، رها شد) .
دو نکته دراینجا قابل ذکر است:
نکته اوّل: این گفتار با روایات متعددى که درباره روزه مستحبّى از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) صادر شده است تعارض دارد که ما به چند دسته از این روایات اشاره مى کنیم:
1 ـ روایات وارده از پیامبرخدا(صلى الله علیه وآله) در خصوص روزه ماه رجب و ترغیب به آن و یادآورى ثواب هاى چشمگیر آن(2) .
2 ـ فرمایش حضرت(صلى الله علیه وآله) درباره روزه سه روز از هر ماه که شامل ماه رجب نیز مى شود(3) .
3 ـ فرمایش حضرت در خصوص روزه ماههاى حرام که رجب نیز یکى از آنهاست(4) .
4 ـ روایاتى که حضرت(صلى الله علیه وآله) مردم را در طول سال تشویق مى کند، که یک روز در میان، روزه بگیرند و ماه رجب نیز جزئى از سال است(5).
5 ـ روایاتى که درباره مستحبّ بودن روزه همه روزها وارد شده و مردم را به آن تشویق مى کند هر ماهى که باشد(6).
همه فقهاى مذاهب چهار گانه روزه ماه رجب را مستحبّ شمرده اند، جز اینکه حنابله گفته اند روزه بودن همه ماه رجب کراهت دارد مگر اینکه در میان ماه روزى را روزه نگیرد که در این صورت کراهتش بر طرف مى شود(7).این دیدگاه نیز شاید از کتاب «احیاء العلوم»(8)گرفته شده باشد آنجا که مى گوید:
برخى از اصحاب، روزه گرفتن همه ماه رجب را مکروه دانسته اند؛ براى این که شباهت به ماه رمضان پیدا نکند.
نکته دوّم: پس از ملاحظه این روایات، معلوم مى شود روایتى که «ابن ماجه» به تنهایى آن را نقل کرده اعتبارى ندارد; وى از ابن عبّاس نقل کرده است: «أنّ النبیّ(صلى الله علیه وآله) نهى عن صیام رجب»؛ (پیامبر(صلى الله علیه وآله) از روزه ماه رجب نهى کرده است).
و اگر هم روایت «ابن ماجه» صحیح باشد با روایاتى که صدورش قطعى است و روزه رجب را مستحبّ دانسته و به آن تشویق مى کند و علماى مذاهب چهار گانه نیز براساس آن فتوا داده اند، تعارض دارد. و این روایات صحیح و فراوان کجا، و روایت ابن ماجه کجا؟! روایتى که به خاطر وجود «داود بن عطاء» ضعیف است. «بخارى»(9) و «ابوزرعه» گفته اند: «داود بن عطاء مُنکَر الحدیث است»؛ (احادیث ناشناخته و غیرمأنوس نقل مى کند). وانگهى این روایت را تنها ابن ماجه نقل کرده است، و حدیث شناسان چنین حدیثى را نمى پذیرند; و «ابوالحجّاج مزّى» مى گوید: «هر حدیثى را که ابن ماجه به تنهایى نقل کند ضعیف است»(10)، (11)