آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تشبیه اهل بیت به کشتى نوح به جهت آن است که در مورد کشتى نوح، هر کس سوار بر آن شد از غرق و هلاکت نجات پیدا کرد و هر کس سوار نشد غرق گشته و به هلاکت دنیا و آخرت رسید؛ همین طور است در مورد اهل بیت(ع)، هر کس که از آن ها متابعت نمود، نجات یافت و هر کس بر کشتى هدایت آن ها سوار نشد، در گمراهى ها غرق می شود.

این که در این روایت [که پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: «مثل اهل بیتى فیکم مثل سفینة نوح، من رکبها نجا و من تخلّف عنها غرق»]، اهل بیت به کشتى نوح تشبیه شده اند به جهت آن است که در مورد کشتى نوح، هر کس سوار بر آن شد از غرق و هلاکت نجات پیدا کرد و هر کس سوار نشد غرق گشته و به هلاکت دنیا و آخرت رسید؛ همین طور است در مورد اهل بیت(علیهم السلام)، هر کس که به آن ها اقتدا کرده و از آن ها متابعت نمود به نجات از ضلالت رسیده و از عذاب جهنم نجات یافت و هر کس که از آن ها دورى کرد و بر کشتى هدایت آن ها سوار نشد در دریاى متلاطم گمراهى ها غرق شده و به قعر جهنم سقوط خواهد کرد.
حموینى از واحدى نقل مى کند که گفت: «انظر کیف دعا الخلق إلى التشبث إلى ولائهم والسیر تحت لوائهم بضرب مثلهم بسفینة نوح(علیه السلام). جعل ما فی الآخرة من مخاوف الأخطار واهوال النار کالبحر الّذی یلج براکبه فیورده مشارع المنیّة ویفیض علیه سجال البلیة، وجعل اهل بیته سبب الخلاص من مخاوفه والنجاة من متالفه، فکما لایعبر البحر المهیاج عند تلاطم الأمواج الاّ بالسفینة، کذلک لایأمن لفح الجحیم ولایفوز بدار النعیم الاّ من تولّى اهل بیت النبىّ(علیهم السلام)»؛ (نظر کن که چگونه پیامبر(صلى الله علیه وآله) خلق را با ضرب المثل به کشتى نوح، دعوت به چنگ زدن به ولاى اهل بیت مى کند. پیامبر(صلى الله علیه وآله) خطرهاى آخرت و هول هاى آتش جهنم را تشبیه به دریاى موّاج کرده که چنگال هاى خود را براى بلعیدن افراد آماده نموده است، و اهل بیت خود را سبب خلاصى از خطرها و نجات از گرفتار شدن در گرداب آن امواج قرار داده است. پس همان گونه که انسان نمى تواند از دریاى موّاج و پرتلاطم بدون کشتى بگذرد، همچنین انسان از جهنم در امان نبوده و به بهشت نخواهد رفت جز با اقتدا به اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام)...).(1)
علامه مناوى در «فیض القدیر» مى گوید: «وجه التشبیه انّ النجاة تثبت لأهل السفینة من قوم نوح. فاثبت المصطفى(صلى الله علیه وآله) لأمته بالتمسک بأهل بیته النجاة»؛ (وجه تشبیه این است که نجات براى اهل کشتى نوح حاصل شد. پیامبر(صلى الله علیه وآله) نیز نجات امّت خود را در گروى اقتدا و تمسک به اهل بیت خود دانسته است).(2)
همین مضمون از سمهودى نیز رسیده است.(3)
ابن حجر هیتمى مى گوید: «و وجه تشبیههم بالسفینة انّ من احبّهم وعظّمهم شکراً لنعمة مشرّفهم و اخذ بهدى علمائهم نجى من ظلمة المخالفات ومن تخلّف عن ذلک غرق فی بحر کفر النعم وهلک فی مفاوز الطغیان»؛ (وجه تشبیه اهل بیت به کشتى نوح آن است که هر کس آن ها را دوست داشته و تعظیم نماید، به جهت تشکّر از نعمت خداوند، و هدایت علماى اهل بیت را اخذ کند، از ظلمت مخالفت ها نجات یافته است. و هر کس از آن ها تخلّف نماید در دریاى کفران نعمت غرق شده و در گمراهى بیکران هلاک یافته است).(4)
شیخ احمد امین انطاکى ـ مستبصر سورى ـ مى گوید: «سبب تشیّع من گفتارى است از پیامبر(صلى الله علیه وآله) که نزد تمام مذاهب اسلامى مورد اتفاق است و آن این که حضرت فرمود: «مثل اهل بیتى فیکم مثل سفینة نوح من رکبها نجا و من تخلّف عنها غرق». من مشاهده کردم که اگر از اهل بیت متابعت کنم و احکام دینم را از آن ها اخذ نمایم شکّى نیست که به نجات خواهم رسید. و اگر آن ها را رها کنم و احکام دینم را از غیر آن ها بگیرم، شکّى نیست که از گمراهان خواهم بود».(5)، (6)