آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آیین اسلام قانون واحدى به نام جنگ و جهاد وجود ندارد، بلکه همانطور که اسلام در شرائط خاصى دستور مى‏دهد مسلمانان با دشمن بجنگند، همچنین دستور داده است که اگر نبرد براى پیشبرد هدف موثر نباشد، از در صلح وارد شوند. ما در تاریخ حیات پیامبراسلام(ص) این هر دو صحنه را مشاهده مى‏ کنیم. حضرت مجتبى(ع) نیز با دور اندیشى، صلاح جامعه اسلامى را در عدم ادامه جنگ تشخیص داد. از اینرو این موضوع نباید موجب خرده‏ گیرى گردد، بلکه باید روش آن حضرت عیناً مثل پیامبر(ص) تلقى شود.

باید توجه داشت که در آیین اسلام قانون واحدى بنام جنگ و جهاد وجود ندارد، بلکه همانطور که اسلام در شرائط خاصى دستور مى ‏دهد مسلمانان با دشمن بجنگند، همچنین دستور داده است که اگر نبرد براى پیشبرد هدف موثر نباشد، از در صلح وارد شوند. ما در تاریخ حیات پیامبر اسلام (صل الله علیه وآله وسلم ) این هر دو صحنه را مشاهده مى‏ کنیم: پیامبر اسلام که در بدر، احد، احزاب، و حنین دست به نبرد زد، در شرائط دیگرى که پیروزى را غیر ممکن مى ‏دید، ناگزیر با دشمنان اسلام قرار داد صلح بست و موقتاً از دست زدن به جنگ و اقدام حاد خوددارى نمود تا در پرتو آن پیشرفت اسلام تضمین گردد. پیمان پیامبر (صل الله علیه وآله وسلم) با «بنى ضَمرَه» و «بنى اَشجَع» و نیز با اهل مکه (در حدیبیه) از جمله این موارد به شمار مى ‏رود.(1)
بنابراین، همانگونه که پیامبر اسلام (صل الله علیه وآله وسلم) بر اساس مصالح عالیترى که احیانا آن روز براى عده‏ اى قابل درک نبود، موقتاً با دشمن کنار آمد، حضرت امام حسن مجتبى(علیه السلام) نیز، که از جانب خداوند رهبر و پیشواى دینى بود و به تمام جهات و جوانب قضیه بهتر از هر کس دیگر آگاهى داشت، با دور اندیشى خاصى صلاح جامعه اسلامى را در عدم ادامه جنگ تشخیص داد. از اینرو این موضوع نباید موجب خرده‏ گیرى گردد، بلکه باید روش آن حضرت عیناً مثل پیامبر (صل الله علیه وآله وسلم) تلقى شود.(2)