آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

میرزا بهاء که هدفش از نبوت را آسان کردن تکالیف و تطبیق دادن دستورهای دینی بر خواست مردم و مقتضیات زمان اعلام کرده، برای آن که مردم با تیمم، دست و صورت خود را خاک آلود نکنند و به جهت آسانی تکلیف فتوا داد: «در صورتی که برای وضو آب نداشتید، و یا عذری در استعمال آب داشتید، لازم است پنج مرتبه بگویید: بسم الله الاطهر الاطهر».

از تتبع در کلمات و نوشته های "میرزا بهاء" استفاده می شود این است که: هدف او از رسیدن به مقام نبوت، آسان کردن تکالیف بندگان و تطبیق دادن دستورهای دینی بر خواسته های مردم و مقتضیات زمان و تأمین تمایلات و شهوات نفسانی مردم قرن نوزدهم بوده است.
در این مورد نیز "میرزا بهاء" برای اینکه جوانان لطیف عصر اتم را به تیمم کردن و دست و صورت به خاک مالیدن، حواله نکند و هم برای خالی نبودن عریضه و برای راحتی و آسانی تکلیف می گوید: در صورتی که برای شستن دست و صورت خودتان (وضو) آب پیدا نکردید، و یا عذری از استعمال آب داشتید، لازم است پنج مرتبه بگویید: (بسم الله الاطهر الاطهر).
در "اقدس" می گوید: «من لم یجد الماء یذکر خمس مرّات بسم الله الأطهر الأطهر ثمّ یشرع فی العمل هذا ما حکم به مولی العالمین»؛ (کسی که آب پیدا نمی کند پنج مرتبه بگوید: بسم الله الاطهر الاطهر و پس از آن شروع به عبادت کند و این حکمی است از جانب مولای جهانیان). (1)
اسلام می گوید: اگر در هنگام وضو آبی نداشتید، لازم است تیمم کنید. امروز ثابت شده خاک به خاطر داشتن باکترى هاى فراوان، مى تواند آلودگى ها را از بین ببرد، این باکترى ها که کار آنها تجزیه کردن مواد آلى و از بین بردن انواع عفونت هاست، معمولاً در سطح زمین و اعماق کم که از هوا و نور آفتاب بهتر مى توانند استفاده کنند، فراوانند.به همین دلیل، هنگامى که لاشه هاى حیوانات و یا بدن انسان پس از مردن زیر خاک دفن شود و همچنین مواد آلوده گوناگونى که روى زمین ها مى باشد، در مدت نسبتاً کوتاهى تجزیه شده و بر اثر حمله باکترى ها، کانون عفونت از هم متلاشى مى گردد. مسلّم است اگر این خاصیت در خاک نبود، کره زمین در مدت کوتاهى مبدل به یک کانون عفونت مى شد.اصولاً خاک خاصیتى شبیه مواد «آنتى بیوتیک» دارد و تأثیر آن در کشتن میکرب ها فوق العاده زیاد است.بنابراین، خاک پاک نه تنها آلوده نیست، که از بین برنده آلودگى ها است و مى تواند از این نظر تا حدودى جانشین آب شود، با این تفاوت که آب حلاّل است، یعنى میکرب ها را حل کرده و با خود مى برد، ولى خاک میکرب کش است. اما باید توجه داشت خاک تیمم باید کاملاً پاک باشد، همان طور که قرآن در تعبیر جالب خود مى گوید: «طَیِّباً».
قابل توجه این که: تعبیر به «صَعِید» که از ماده «صعود» گرفته شده، اشاره به این است که بهتر است خاک هاى سطح زمین براى این کار انتخاب شود، همان خاک هائى که در معرض تابش آفتاب و مملوّ از هوا و باکترى هاى میکرب کش است.اگر چنین خاکى طیب و پاکیزه نیز بود، تیمم با آن اثرات فوق را دارد؛ بدون این که کمترین زیانى داشته باشد. (2)
در گنجینه ی احکام از رساله سؤال و جواب نقل می کند که: در موقع وجود جراحت دست و صورت و مانع دیگر که استعمال آب مضر باشد، ذکر معهود را بدل از وضو تلاوت نمایند. (3)، (4)