پاسخ اجمالی:
قرائن متعددی در دست است که مسیحیت اصیل، دینی بر اساس توحید و یگانگی خداوند بوده است. رساله های متعددی که در قرون ابتدایی در دسترس مردم قرار داشتند اغلب عیسی(ع) را پیامبری الهی و خداوند را واحد می دانستند. قدیمی ترین فرقه های مسیحی، که اَبیون نام دارند، از موحدین اولیه محسوب می شوند. در سال 1600 یک مکتب پروتستانی افراطی به وجود آمد که می گفت: هرچه مخالف عقل یا منطق معمولی و یا از نظر اخیگانگیلاقی بی فایده باشد، نمی تواند الهام الهی داشته باشد. این مکتب اعتقاد به تثلیث را رد می کرد.
پاسخ تفصیلی:
قدیمی ترین فرقه های مسیحی، که اَبیون نام دارند، از موحدین اولیه محسوب می شوند. آنان عیسی(علیه السلام) را فقط رسول خداوند دانسته و مقام الوهیت را به ذات مقدس الهی منحصر می کنند. قرائن متعددی در دست است که مسیحیت اصیل، دینی بر اساس توحید و یگانگی حقیقی خداوند بوده است. رساله های متعددی که در قرون ابتدایی در دسترس مردم قرار داشتند اغلب عیسی(علیه السلام) را پیامبری چون پیامبران دیگر و خداوند را واحد واحد می دانستند. دو نکته بسیار جالب در این رسالات متروک شده جلب توجه می کند: اول آن که اغلب عیسی(علیه السلام) به صورت رسول و نبیّ خداوند مطرح می شود و نه ربّ و خداوند خالق. ثانیاً در آغاز مسیحیت رسالاتی مورد توجه مردم قرار می گرفت که از مایه های مردمی و انقلابی، ضد اشرافیت و سرمایه داری، مخالفت با قدرت و حکومت و تشریفات برخوردار بود.(1)
در چند قرن اخیر هم نهضت توحیدی در اروپا احیا شده است. در سال 1600 یک مکتب پروتستانی افراطی به وجود آمد که به راست دینی مسیحی حمله کرد. نام این مکتب سوسیانیزم بود. زیرا مؤسس آن سوسیونوس نام داشت. این نهضت مقدمه ظهور یونیتاریانیزم (یگانه انگاری خدا و نفی الوهیت از مسیح و روح القدس) و آزاد اندیشی بود. پیروان سوسینوس کتاب مقدس را قبول داشتند ولی آن را بی نقص نمی دانستند و اشتباهات زیادی در آن می دیدند. آنها تأکید می کردند که هرچه مخالف عقل یا منطق معمولی و یا از نظر اخلاقی بی فایده باشد، نمی تواند الهام الهی داشته باشد. آنها اعتقاد به تثلیث را که به عقیده ی آنان به علت تأثیر عقاید ناقص فلاسفه یونان در نوشته شدن اعتقادنامه ها به وجود آمده بود، رد می کردند. الوهیت عیسی(علیه السلام) را قبول نداشند اما او را انسانی برتر می دانستند.(2)
نخستین کلیسای ضد تثلیث در حدود سال 1556 میلادی در لهستان تشکیل شد. یکتاپرستی مسیحی در انگلستان جمعیتی بیش از 50 هزار نفر و در آمریکا قریب به 70 هزار نفر و در رومانی بیش از 75 هزار پیرو دارد.(3)،
آدولف فن هارناک از دانشمندان عالی مقام الهیات یکتاپرستانه است. کتاب وی به نام مسیحیت چیست که در سال 1901 انتشار یافت از پرفروش ترین کتاب ها بود. یکی از علل موفقیت ایت کتاب این بود که مسیحیت را بسیار ساده کرد. وی معجزات عیسی(علیه السلام) را انکار کرد و تأکید کرد که عیسی(علیه السلام) ادعا نکرده که مسیح موعود خداست و الوهیت دارد. بلکه بعداً پولس و عقائد یونانی باعث شدند که انجیل ساده ی عیسی(علیه السلام) به الهیات پیچیده ای درباره ی وی تبدیل شود که در اعتقادنامه های بعدی منعکس است.(4)، (5)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.