آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اصول دین دروزیان عبارتند از: حلول لاهوت در ناسوت (دروزیان تجلى خدا را در هفت نفر ثابت مى دانند و قائلند خداى متعال ده بار تجلى کرده است)؛ تقمص (= تناسخ)؛ اعتقاد به حدود خمسه (در نگاه دروزیان پنج حدّ عالم بالا که عبارتند از: عقل کل، نفس کلّى، کلمه، سابق و تالى، در زمین همان حواریون عالى رتبه الحاکم بامرالله هستند).

اصول دین دروزیان عبارتند از:

1- حلول لاهوت در ناسوت: فرقه هاى اسلامى به دروزیان خرده گرفته و قائلند که ایشان معتقد به حلول روح خدا در جسم الحاکم بأمرالله هستند. عبارات کتب مقدس دروز، هیچ کدام از صراحت لازم در این زمینه برخوردار نیستند. در مصحف دروز آمده: «توکلت على مولانا الحاکم الاحد الفرد الصمد...». اگر عنوان «حاکم» در عبارت فوق با الحاکم بامرالله، خلیفه فاطمى منطبق باشد، آنان را مى توان معتقد به الوهیت الحاکم بامرالله دانست، ولى اگر منظور خداى متعال باشد، فرقى با دیگر مسلمانان ندارند. دکتر سامى مکارم در توجیه حلول لاهوت در ناسوت مى نویسد: «لاهوت به هیچ وجه قابل درک نیست و خداوند در ناسوت تجلّى نموده تا براى مردم أنس ذهنى حاصل شود و به معرفت او و تقرب به سوى او نایل شوند».(1) دروزیان تجلى خدا را در هفت نفر ثابت مى دانند و قائلند خداى متعال ده بار تجلى کرده است. به هر حال کلمات بزرگان دروزیه موهم این است که خداوند در انسانها تجلى مى کند و باعث شده که دیگران به آنها خرده بگیرند. علامه فضل الله مى گوید: دشوارى هاى فراوانى در فهم عقاید دروزیه است که باعث گرفتاریهاى فراوانى براى آنان شده است.
2- تقمّص، تناسخ و حلول: آنان نفس را جاودانه دانسته و قائلند آنچه مى میرد پیراهن (جسم) است که وقتى کهنه شد، نفس انسانى به پیراهن دیگر منتقل مى شود. اندیشمندان اسلامى از این عبارات، تناسخ را فهمیده اند. دروزیان از لفظ تقمّص استفاده کرده و انتقال نفس آدمى به حیوان را ظلم مى دانند. آنان معتقدند که ارواح جهانیان ثابت و معین است و ارواح، بى درنگ پس از مرگ به جسم اشخاص دیگر منتقل مى شوند. برخى از پژوهشگران عقیده تقمص را عقیده اى نمادین دانسته که مفاهیم کنایى دارد و بر حقیقتى در عالم واقع استوار نیست. بنابراین روز قیامت در نگاه آنان پایان مرحله تکامل ارواح است. یعنى با فراگیرى دین دروز در جهان، قیامت فرا رسیده است.
3- اعتقاد به حدود خمسه: در نگاه دروزیان پنج حدّ عالم بالا که عبارتند از: عقل کل، نفس کلّى، کلمه، سابق و تالى، در زمین، همان حواریون عالى رتبه الحاکم بامرالله هستند. این یارانِ مقرّب، تجسد یافته همان پنج اصل عالم علوى (بالا) هستند. اینان عبارتند از: حمزه بن على، اسماعیل دروزى، ابن وهب، سلامه، مقتنى، پنج داعى معروف دروزى در زمان الحاکم بأمرالله که مکتب دروزیه را بنا نهادند. با ناپدید شدن یکایک این افراد، نوشتجات و کتب این افراد، کتب مقدس دروزیان شد و جاى آن افراد را گرفت و هرکس که بر این نوشتجات و کتب دسترسى داشته و از عالمان دینى جامعه دروزى محسوب شود، عقال (عاقلان) و عموم مردم دروزى مذهب، جهّال (جاهلان) نامیده شدند. این تقسیم بندى تا به امروز در جامعه دروزى معتبر است.(2) درباره اصول دیگر دروزیان بالاخص اصول اخلاقى دروزیان به کتاب تحقیقى جدید در مذهب دروزیّه مراجعه نمایید.(3)