آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آیات  83 تا 85 سوره بقره، آمده: ملت ها برای رشد و تعالی، خود را به بزرگ ترین نیروها یعنی خداوند متکى سازند و بین افراد خود اتحاد و همبستگى داشته باشند و برای تقویت بنیه مالى و از بین بردن فاصله طبقاتى زکات بپردازند. همچنین رمز شکست و فناى ملت ها، به هم خوردن این همبستگى و پدید آمدن کشمکش ها و جنگ هاى داخلى و تبعیض در اجراى قوانین، شمرده شده است.

پاسخ این سؤال را مى توان با توجه به آیات 83 ، 84 و 85 سوره «بقره» به دست آورد، این آیات گرچه درباره بنى اسرائیل نازل شده ولى یک سرى قوانین کلى براى همه ملل دنیا در بر دارد، عوامل زنده ماندن، بقاء و سرافرازى ملت ها و رمز شکست آنان را یاد آور مى شود:
الف ـ از دیدگاه قرآن، برقرارى و سربلندى ملت ها در صورتى است که خود را به بزرگ ترین نیروها و قدرت ها متکى سازند، و در همه حال از او مدد بگیرند، به قدرتى تکیه کنند که فنا و زوال در او راه ندارد، و تنها در برابر او سر تعظیم فرود آورند، که اگر چنین کنند از هیچ کس ترس و وحشتى نخواهند داشت و پیدا است چنین مبدئى جز آفریدگار بزرگ نمى تواند باشد، آرى این تکیه گاه خداوند است   «لاتَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّه».
ب ـ و از طرف دیگر، براى بقاء و جاویدان ماندن ملت ها همبستگى خاصى بین افراد آنها لازم است، این عمل در صورتى امکان دارد که هر کس نسبت به پدر و مادر خود که شعاع بستگى آنها نسبت به وى نزدیک تر است، و در مرحله بعد نسبت به خویشاوندان، و بعد از آنها نسبت به تمام افراد اجتماع نیکى به خرج دهد تا همه بال و پر یکدیگر باشند مخصوصاً افراد ضعیف را تحت حمایت قرار دهند تا در دامان دشمن نیفتند  «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى... وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْناً».
ج ـ تقویت بنیه مالى هر ملت، و از بین بردن فاصله طبقاتى نیز در زنده نگاه داشتن روح آن ملت، سهم فراوانى دارد که یک رکن آن پرداختن زکاة است  «وَ آتُوا الزَّکاة».
عوامل سقوط:
الف ـ قرآن رمز شکست و فناى ملت ها را در به هم خوردن این همبستگى و پدید آمدن کشمکش ها و جنگ هاى داخلى مى داند، ملتى که در برابر هم صف آرائى کنند و سنگ تفرقه در میانشان انداخته شود، و به جاى کمک به یکدیگر به جان هم بیفتند و در پى تصرف اموال و سرزمین هاى هم بر آیند، و براى ریختن خون یکدیگر آستین ها را بالا زنند و هر دسته براى آواره ساختن و تصرف اموال دیگرى قد برافرازند، دیر یا زود نابود مى گردند، کشورشان ویران مى گردد و خود بیچاره و بدبخت خواهند شد  «لاتَسْفِکُونَ دِماءَکُمْ وَ لاتُخْرِجُونَ أَنْفُسَکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ».
ب ـ یکى دیگر از عوامل سقوط ملت ها همان تبعیض در اجراى قوانین است، که هر قانونى حافظ منافع شخصى شان باشد اجراء کنند و آنچه به سود جامعه است فراموش نمایند  «أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتابِ وَ تَکْفُرُونَ بِبَعْض».
و این است علل رشد و شکست ملت ها از دیدگاه قرآن.(1)