آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

طبق آیه 48 سوره انعام، بشارت و انذار به عنوان یکى از اهداف برانگیختن پیامبران شمرده شده. بشارت به انواع پاداش هاى مادّى و معنوى الهى و انذار از کیفرهاى سخت روحانى و جسمانى، وسیله اى براى اجراى تعلیم و تربیت، و عاملى براى خارج کردن از ظلمت ها به نور است. همان گونه که تشویق، عامل حرکت است تهدید هم براى مجرمان سرسخت عاملى باز دارنده محسوب مى شود.

 اگرچه بشارت به انواع پاداش هاى مادّى و معنوى الهى و بیم دادن و انذار از کیفرهاى سخت روحانى و جسمانى، وسیله اى براى اجراى تعلیم و تربیت، و عاملى براى خارج کردن از ظلمت ها به نور است، ولى چون قرآن به خصوص و براى تاکید روى آن تکیه کرده، مى توان آن را به عنوان یکى از اهداف برانگیختن پیامبران شمرد. خداوند در سوره انعام آیه 48 به این معنا اشاره کرده، و مى فرماید: (ما پیامبران را، جز [به عنوان] بشارت دهنده و بیم دهنده نمى فرستیم)؛ «وَ مَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ اِلاَّ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ».(1) این آیه و آیات مشابه آن که در قرآن مجید بشارت و انذار را به عنوان برنامه اصلى انبیاء مى شمرد، پاسخى است به کسانى که انبیاء را خدا مى پنداشتند و انتظار قدرت نمایى الهى از آنها داشتند و کسانى است که به دعوت آنها پشت کرده، و راه خلاف را مى پیمودند؛ لذامى فرماید: همچنین به منزله پاسخ وظیفه آنها فقط بشارت و انذار است و بقیه امور مربوط به خدا است و قبول هدایت مربوط به خود مردم مى باشد، لذا در پایان همین آیه مى خوانیم: (کسانى که ایمان بیاورند و عمل صالح انجام دهند،نه ترسى برآنهاست و نه اندوهگین مى شوند)؛ «فَمَنْ آمَنَ وَ اَصْلَحَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ»
 (و کسانى که آیات ما را تکذیب کنند، عذاب الهى به خاطر نافرمانى ها به آنها مى رسد)؛ «وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا یَمَسُّهُمُ الْعَذابُ بِمَا کَانُوا یَفْسُقُونَ».چرا که اصولا تمام انگیزه هاى انسانى را مى توان در این دو جمله معروف خلاصه کرد: جلب منافع و دفع مضار (اعم از مادى و معنوى) و بشارت و انذار به این دو انگیزه دامن مى زند و پایه اصلى هرگونه تربیت الهى و مردمى، (مادى ـ معنوى) نیز بر همین دو اصل استوار است.نه بشارت به تنهایى کافى است و نه انذار و مجازات، در تمام مراحل تربیت از لحظه طفولیّت گرفته تا دم مرگ، باید این دو اصل اساسى بر زندگى انسان ها حاکم باشد و کسانى که یکى از این دو را نادیده بگیرند برنامه هایى ناموفق خواهند داشت و همان گونه که تشویق، عامل حرکت است تهدید هم براى مجرمان سرسخت عاملى باز دارنده محسوب مى شود.(2)