آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

أخبتوا در این آیه معانی مختلفی دارد، از جمله: 1 ـ مؤمنان راستین در برابر خداوند خاضع اند .2-  آنها در برابر فرمان پروردگارشان تسلیم اند. 3- آنها به وعده هاى خداوند اطمینان دارند و ... که همه این معانی اشاره به عالى ترین صفات انسانى مؤمنان دارد.

«أَخْبَتُوا» از ماده «إِخبات» از ریشه «خبت» - بر وزن ثبت - به معنى زمین صاف و وسیع است که انسان به راحتى و با اطمینان مى تواند در آن گام بردارد، به همین جهت، این ماده در معنى اطمینان به کار رفته است، و به معنى خضوع و تسلیم نیز آمده؛ چرا که چنین زمینى هم براى گام برداشتن اطمینان بخش است، و هم در برابر رهروان، خاضع و تسلیم. بنابراین، جمله «أَخْبَتُوا إِلى رَبِّهِمْ»،(1) ممکن است به یکى از سه معنى زیر باشد که در عین حال، جمع هر سه نیز با هم منافاتى ندارد:
1 ـ مؤمنان راستین در برابر خداوند خاضعند.
2 ـ آنها در برابر فرمان پروردگارشان تسلیمند.
3 ـ آنها به وعده هاى خداوند اطمینان دارند.
و در هر صورت، اشاره به یکى از عالى ترین صفات انسانى مؤمنان است، که اثرش در تمام زندگى آنان منعکس است. جالب این که، در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) چنین مى خوانیم: یکى از یارانش عرض کرد: در میان ما مردى است به نام «کُلیب»، هیچ حدیثى از ناحیه شما صادر نمى شود، مگر این که او فوراً مى گوید: «من در برابر آن تسلیمم»، و لذا ما اسم او را «کُلیب تسلیم» گذارده ایم. امام فرمود: «رحمت خدا بر او باد»، سپس اضافه کرد: «آیا مى دانى تسلیم چیست»؟ ما ساکت شدیم. فرمود: به خدا سوگند این همان «إِخبات» است که در کلام خداوند عزّوجل آمده است: «الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ أَخْبَتُوا إِلى رَبِّهِمْ»(2)».(3)