آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

این سوره درباره یهود یا دو قبیله از قریش یا دو قبیله ازانصار نازل شده که بر یکدیگر تفاخر مى کردند و با کثرت نفرات و جمعیت، یا اموال و ثروت خود، بر یکدیگر مباهات مى نمودند.

در آیات (1 ـ 8) سوره «تکاثر» می خوانیم: «أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ * حَتّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ * کَلاّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ * ثُمَّ کَلاّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ * کَلاّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقینِ * لَتَرَوُنَّ الْجَحیمَ * ثمَّ لَتَرَوُنَّها عَیْنَ الْیَقینِ * ثمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذ عَنِ النَّعیمِ»؛ (افزون طلبى شما را به خود مشغول داشته است. * تا آنجا که به دیدار قبرها رفتید [و به آن قبور افتخار کردید] * چنین نیست [آرى] به زودى خواهید دانست! * باز چنان نیست؛ به زودى خواهید دانست. * قطعاً چنان نیست؛ اگر شما علم الیقین [به آخرت] داشتید [افزون طلبى شما را از خدا غافل نمى کرد!] * قطعاً شما جهنم را خواهید دید! * سپس [با ورود در آن] آن را به عین الیقین مشاهده خواهید کرد. * سپس در آن روز [همه شما] از نعمت هائى که داشته اید بازپرسى خواهید شد).
شأن نزول:
مفسران معتقدند: این سوره درباره قبائلى نازل شد که بر یکدیگر تفاخر مى کردند و با کثرت نفرات و جمعیت، یا اموال و ثروت خود، بر یکدیگر مباهات مى نمودند، تا آنجا که براى بالا بردن آمار نفرات قبیله، به گورستان مى رفتند و قبرهاى مردگان هر قبیله را مى شمردند!
ولى، بعضى آن را ناظر به دو قبیله از قبائل «قریش» در «مکّه» مى دانند و بعضى دو قبیله از قبائل انصار پیامبر(صلى الله علیه وآله) در «مدینه» و بعضى تفاخر «یهود» را بر دیگران.(1)
هر چند «مکّى» بودن آن صحیح تر به نظر مى رسد.
اما، مسلّم است که این شان نزول ها هر چه باشد، هرگز مفهوم آیه را محدود نمى کند.(2)