آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اگر همه انسان ها یک شکل، نژاد و صدا داشتند؛ شیرازه زندگى آنها به هم مى ریخت، نه پدر از فرزند، نه همسر از بیگانه، نه مجرم از بى گناه و نه دوست از دشمن، شناخته مى شد. لذا خداوند براى سازمان یافتن اجتماع بشر، صداها، شکلها و رنگ ها را مختلف قرار داده  و در این زمینه ابزار شناسایی متناسب(گوش وچشم و...) را نیز عنایت فرموده، که در این امور نشانه هائى از عظمت خداوند براى اندیشمندان است.

با اندکى تأمل در آیه 22 سوره «روم» پاسخ این سؤال روشن مى شود، خداوند مى فرماید:(اختلاف زبان ها و رنگ هاى شما نیز از آیات عظمت او است!)؛ «وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ».
بى شک، زندگى اجتماعى بشر، بدون «شناخت افراد و اشخاص» ممکن نیست، که اگر یک روز، همه انسان ها یک شکل و یک قیافه و داراى یک قدّ و قواره باشند، در همان یک روز، شیرازه زندگى آنها به هم مى ریزد، نه پدر و فرزند و همسر از بیگانه شناخته مى شوند، و نه مجرم از بى گناه، بدهکار از طلبکار، فرمانده از فرمانبر، رئیس از مرئوس، میزبان از مهمان و دوست از دشمن شناخته نمى شود و چه جنجال عجیبى بر پا خواهد شد!
اتفاقاً گاهى، این مسأله در مورد برادران دوقلو، که از هر نظر شباهت با هم دارند، پیش مى آید، و چه مشکلاتى در برخورد مردم و مناسبات با آنها، روى مى دهد، تا آنجا که شنیده ایم گاهى یکى از برادران دو قلوى هم رنگ و هم شکل، بیمار بوده، و مادر دارو را به دیگرى داده است!
لذا براى سازمان یافتن اجتماع بشر، خداوند صداها و رنگ ها را مختلف قرار داده است.
به گفته «فخر رازى» در ذیل آیه مورد بحث، شناسائى انسان نسبت به انسان، یا باید از طریق «چشم» حاصل شود یا به وسیله «گوش»، خداوند براى تشخیص چشم، رنگ ها و صورت ها و شکل ها را مختلف آفریده، و براى تشخیص گوش، اختلاف آوازها و آهنگ هاى صدا را ایجاد کرده است، به طورى که در تمام جهان نمى توان دو انسان را پیدا کرد که از نظر چهره و آهنگ صدا، از تمام جهات یکسان باشند، یعنى صورت انسان، که عضو کوچکى است و آهنگ صداى انسان که موضوع ساده اى است، به قدرت پروردگار به میلیاردها شکل مختلف در مى آید و این از آیات عظمت او است.
البته، این احتمال نیز وجود دارد ـ و بعضى از مفسران بزرگ به آن اشاره کرده اند ـ که اختلاف السنه، به معنى اختلاف زبان ها از قبیل عربى و فارسى و مانند آن باشد، و اختلاف رنگ ها اشاره به اختلاف نژادها که هر نژادى رنگى دارد.
ولى، مى توان معنى وسیعى از کلمه «اختلاف» استفاده کرد، که شامل این تفسیر و تفسیر ما قبل آن هر دو شود، و به هر معنى، این تنوع خلقت شاهد عظمت و قدرت او است.
قرآن، در پایان آیه فوق مى گوید: (در این امور نشانه هائى است براى عالمان و اندیشمندان)؛ «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیات لِلْعالِمِینَ».
چرا که آنها بیش از هر کس، از این اسرار آگاه مى شوند. (1)