آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

طبق آیه 30 سوره اسراء، خداوند روزیش را بر هر کس بخواهد گشاده مى دارد و بر هر کس بخواهد تنگ، چرا که او نسبت به بندگان آگاه و بینا است. گاهی او مى خواهد به این وسیله انسان را تربیت کند و روح سخاوت و فداکارى را در او پرورش دهد. و گاهی صلاح انسان در حدّ معینى از روزى است که نه موجب فقر شود نه طغیان. از همه اینها گذشته، وسعت و تنگى رزق افراد به جز موارد استثنائى بستگى به میزان تلاش آنها دارد و کلام خدا درباره تنگی و گشادگی روزى هماهنگ با حکمت اوست که متناسب با تلاش انسان به او روزی می دهد.

پاسخ این سؤال در آیه 30 سوره «اسراء» آمده است. خداوند مى فرماید: (خداوند روزیش را بر هر کس بخواهد گشاده مى دارد و بر هر کس بخواهد تنگ، چرا که او نسبت به بندگان آگاه و بینا است)؛ «إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ وَ یَقْدِرُ إِنَّهُ کانَ بِعِبادِهِ خَبِیراً بَصِیراً».
این یک آزمون براى شما است و گرنه براى او همه چیز ممکن است، او مى خواهد به این وسیله شما را تربیت کند ، و روح سخاوت و فداکارى و از خود گذشتگى را در شما پرورش دهد.
به علاوه، بسیارى از مردم اگر کاملاً بى نیاز شوند، راه طغیان و سرکشى پیش مى گیرند، صلاح آنها در این است که در حدّ معینى از روزى باشند، حدى که نه موجب فقر گردد، نه طغیان.
از همه اینها گذشته، وسعت و تنگى رزق در افراد انسان (به جز موارد استثنائى یعنى از کار افتادگان و معلولین) بستگى به میزان تلاش و کوشش آنها دارد و این که: مى فرماید: خدا روزى را براى هر کس بخواهد تنگ و یا گشاده مى دارد، این خواستن هماهنگ با حکمت او است، و حکمتش ایجاب مى کند، هر کس تلاشش بیشتر باشد، سهمش فزون تر و هر کس کمتر باشد محروم تر گردد. (1)