آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اینکه آیه 65 سوره زمر، خطاب به پیامبر(ص) پیامدهای شرک، یعنی حبط اعمال و خسران را گوشزد می کند هشداری است به همه مردم، ازقبیل این ضرب المثل عرب که می گوید: «منظورم توئى ولى اى همسایه تو بشنو»؛ زیرا پیامبران با اینکه قدرت و اختیار چنین کاری دارند اما به خاطر علم و عصمت هرگز مشرک نخواهند شد. 

این سؤال ممکن است در هنگام مطالعه آیه 65 سوره «زمر» به وجود آمده باشد. خداوند خطاب به پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)مى فرماید: (به تو و به همه انبیاى پیشین وحى فرستاده شده است که: اگر مشرک شوى مسلماً اعمالت «حبط» و نابود مى گردد و از زیانکاران خواهى بود)؛ «وَ لَقَدْ أُوحِیَ إِلَیْکَ وَ إِلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ لَئِنْ أَشْرَکْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُکَ وَ لَتَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ».
به این ترتیب، شرک، دو پیامد خطرناک دارد، حتى در مورد پیامبران الهى ـ اگر به فرض محال مشرک شوند ـ
نخست، مسأله حبط اعمال است، و دوم، گرفتار خسران و زیان زندگى شدن.
اما پاسخ سؤال فوق روشن است: چراکه انبیا هرگز مشرک نخواهند شد، هر چند قدرت و اختیار بر این کار را دارند، و معصوم بودن، به معنى سلب قدرت و اختیار نیست، بلکه بالا بودن سطح معرفت آنها، و ارتباط مستقیم و مستمرشان با مبدأ وحى، مانع از این است که آنها، حتى در یک لحظه فکر شرک به خود راه دهند، آیا طبیب هوشمند و حاذقى که از تأثیر یک ماده سَمّى بسیار خطرناک و کشنده به خوبى آگاه است، هرگز ممکن است در حال اعتدال فکر، خود را به آن آلوده سازد؟
هدف این است: اهمیت خطر شرک به همگان گوشزد شود، تا مردم بدانند وقتى خداوند با پیامبران بزرگش این چنین سخن مى گوید، تکلیف دیگران روشن است.
و به تعبیر دیگر: این از قبیل ضرب المثل معروف عرب است: «اِیّاکَ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یا جارَة»؛ (منظورم توئى، ولى اى همسایه تو بشنو)! (اشاره به این که: ظاهراً خطاب به همسایه مى کند، ولى منظور، نزدیکان خودش مى باشد).
همین معنى، در حدیثى از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) به هنگامى که مأمون سؤال از آیاتى کرد، نقل شده، که امام فرمود: (منظور از این گونه آیات امت است، هر چند مخاطب رسول خدا(علیه السلام) مى باشد).(1)، (2)