آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در پایان جهان و آغاز رستاخیز، دو حادثه ناگهانى رخ مى دهد: در حادثه اول، همه موجودات زنده فوراً مى میرند، و در حادثه دوم، که با فاصله اى صورت مى گیرد، همه انسان ها ناگهان زنده مى شوند، و به پا مى خیزند و در انتظار حسابند. قرآن مجید، از این دو حادثه به عنوان «نفخ صور» تعبیر کرده است که تعبیر کنائى زیبائى است از حوادث ناگهانى و همزمان، زیرا «نفخ» به معنى دمیدن و «صور» به معنى شیپور یا شاخ میان تهى است، که معمولاً براى حرکت قافله، یا لشکر، یا براى توقف آنها به صدا درمى آوردند.

در پایان جهان و آغاز رستاخیز، دو حادثه ناگهانى رخ مى دهد: در حادثه اول، همه موجودات زنده فوراً مى میرند، و در حادثه دوم، که با فاصله اى صورت مى گیرد، همه انسان ها ناگهان زنده مى شوند، و به پا مى خیزند و در انتظار حسابند.
قرآن مجید، از این دو حادثه به عنوان «نفخ صور» تعبیر کرده است که تعبیر کنائى زیبائى است از حوادث ناگهانى و همزمان، زیرا «نفخ» به معنى دمیدن و «صور» به معنى شیپور یا شاخ میان تهى است، که معمولاً براى حرکت قافله، یا لشکر، یا براى توقف آنها به صدا درمى آوردند، البته آهنگ این دو، با هم متفاوت بوده، شیپور توقف، قافله را یک جا متوقف مى کرد، و شیپور حرکت، اعلام شروع حرکت قافله بود.
این تعبیر، ضمناً بیانگر سهولت امر است و نشان مى دهد که خداوند بزرگ، با یک فرمان که به سادگى دمیدن در یک شیپور است، اهل آسمان و زمین را مى میراند و با یک فرمان که آن هم شبیه به «شیپور رحیل و حرکت» است، همه را زنده مى کند.
مشهور در میان علماى اسلام این است که «نفخ صور» دو مرتبه صورت مى گیرد، و ظاهر آیه 68 سوره «زمر» نیز همین مى باشد، جمع بندى آیات دیگر قرآن نیز خبر از دو «نفخه» مى دهد، ولى بعضى تعداد آن را سه نفخه، و یا حتى چهار نفخه دانسته اند.
به این ترتیب که، «نفخه اولى» را «نفخه فزع» مى گویند.
این تعبیر از آیه 87 سوره «نمل» گرفته شده: «وَ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ»؛ (هنگامى که در صور دمیده مى شود، همه کسانى که در آسمان ها و زمین هستند در وحشت فرو مى روند).
و «نفخه دوم و سوم» را «نفخه مرگ» و «حیات» مى دانند که در آیات قرآن، به آن اشاره شده، یکى را نفخه «صعق» مى گویند (صعق، هم به معنى بى هوش شدن، و هم مردن آمده است) و دیگرى را نفخه «قیام».
کسانى که احتمال نفخه چهارمى داده اند، ظاهراً از آیه 53 سوره «یس» گرفته اند که بعد از نفخه حیات مى گوید: «إِنْ کانَتْ إِلاّ صَیْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ جَمِیعٌ لَدَیْنا مُحْضَرُونَ»؛ (تنها یک صیحه خواهد بود و به دنبال آن، همه آنها نزد ما حاضر مى شوند).
و این نفخه «جمع و حضور» است.
ولى حق این است که دو نفخه بیشتر نیست، و مسأله فزع و وحشت عمومى، در حقیقت مقدمه اى است براى مرگ جهانیان که به دنبال نفخه اولى یا صیحه نخستین حاصل مى شود، همان گونه که نفخه «جمع»، نیز دنباله همان نفخه حیات است و به این ترتیب، دو نفخه بیش نخواهد بود، «نفخه مرگ» و «نفخه حیات». (1)