آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند رد قرآن می فرماید: «اما آنها که شقاوتمند شدند، در آتش دوزخ زفیر و شهیق دارند، و ناله و نعره و فریاد سر مى دهند». از این رو برخی از مفسرین و لغت شناسان گفته اند: زفير به معنى فريادی است كه با بيرون فرستادن نفس توام باشد، و شهيق ناله توام با فرو بردن نفس است.  لذا منظور از این دو صداى ناله و فریادی است که تمام وجود را پر مى کند، و نشانه نهایت ناراحتى و شدت عذاب دوزخیان است.

در آیه 106 سوره «هود» مى خوانیم: «فَأَمَّا الَّذینَ شَقُوا فَفِی النّارِ لَهُمْ فیها زَفیرٌ وَ شَهیقٌ»؛ (اما آنها که شقاوتمند شدند، در آتش دوزخ زفیر و شهیق دارند، و ناله و نعره و فریاد سر مى دهند).
در معنى این دو کلمه، ارباب لغت و مفسران، احتمالات متعددى داده اند:
بعضى گفته اند: «زَفِیر» به معنى فریاد کشیدنى است که با بیرون فرستادن نفس توأم باشد، و «شَهِیق» ناله توأم با فرو بردن نفس است.
بعضى دیگر، «زَفِیر» را به آغاز صداى الاغ، و «شَهِیق» را به پایان آن تفسیر کرده اند، که شاید با معنى اول زیاد تفاوت نداشته باشد. به هر حال، این هر دو، صداى فریاد و ناله کسانى است که از غم و اندوه ناله سر مى دهند، ناله اى که تمام وجود آنها را پر مى کند، و نشانه نهایت ناراحتى و شدت عذاب است.
باید توجه داشت که، «زَفِیر» و «شَهِیق» هر دو مصدرند، و «زَفِیر» در اصل به معنى بار سنگین بر دوش گرفتن است، و چون چنین کارى سرچشمه آه و ناله مى شود به آن «زَفِیر» گفته شده، و «شَهِیق» در اصل به معنى طولانى بودن است، همان گونه که به کوه بلند «جبل شاهق» مى گویند، و سپس به ناله هاى طولانى اطلاق شده است.(1)