آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

شیطان از مخلوقات خداست که در آغاز پاک آفریده شد ولی بر اثر تکبر سقوط کرد، او نه یک مبدأ مستقل در برابر خداست و نه آفریننده شرور مى باشد.

چنین استنباط هایى مسلّماً بر اثر عدم برداشت صحیح از معناى شیطان و یا جبرئیل و پیامبر است. زیرا با توجّه به حقیقت معانى این الفاظ، هیچ گونه ابهام و تردیدى در این زمینه باقى نمى ماند.
توضیح این که: شیطان بمانند سایر موجودات، یکى از مخلوقات خداست و در آغاز پاک آفریده شده است، ولى بر اثر طغیانگرى و تکبّر، از مقام برجسته خویش سقوط کرده و به درّه ویرانگرى و فساد فرو رفته است و تسلّط او بر افراد انسان هرگز یک تسلّط اجبارى نیست، بلکه تسلّط او بر کسانى است که او را به وجود خود راه دهند ولایت و سرپرستى او را بپذیرند و تحت وسوسه هاى او قرار گیرند؛ امّا آنها که به وسیله ایمان به خدا و اراده محکم و استوار خود در برابر او سدّى کشیده اند، هیچ گاه نفوذى در آنها نخواهد داشت،«اِنَّما سُلْطانُهُ عَلَى الَّذینَ یَتَوَلَّوْنَهُ...»؛ (تسلّط او تنها بر کسانى است که او را به سرپرستى خود برگزیده اند....)(1).
از آنچه گفته شد، بخوبى روشن مى شود که شیطان نه یک مبدأ مستقل در برابر خداست و نه آفریننده شرور و آفات مى باشد، بلکه خود موجودى ضعیف و مخلوقى ناتوان از مخلوقات خدا حساب مى شود و اگر مى بینیم خداوند او را به حال خود واگذارده، براى این است که بندگان پاک خدا و پویندگان راه او نه تنها از وجود شیطان ضرر نمى برند، بلکه با مقاومت در برابر وسوسه هاى او روز به روز کاملتر و نیرومندتر و شایسته تر خواهند شد که گفته اند: «همواره تکامل ها در درون تضادّها صورت مى گیرد».
امّا اعتقاد به خدا و جبرئیل و محمّد(صلى الله علیه وآله وسلم) هم به هیچ وجه با عقیده نصارى درباره «اقانیم ثلاثة» - اب، ابن و روح القدس - مشابهت ندارد؛ ما خدا را تنها معبود و آفریدگار یکتا و خالق یگانه سراسر جهان هستى مى دانیم و غیر از او حتّى حضرت محمّد(صلى الله علیه وآله وسلم) و جبرئیل و سایر پیامبران و فرشتگان را مخلوق و آفریده او مى دانیم که از خود هیچ گونه اختیارى در این جهان پهناور هستى ندارند؛ همه بنده او هستند و همه سر بر فرمان او دارند. جبرئیل پیک وحى او و محمّد(صلى الله علیه وآله وسلم) بنده و فرستاده و برگزیده اوست. قرآن مجید که مدرک اصیل تمام عقاید ماست این حقیقت را آشکارا در بسیارى از آیات بیان کرده است و هرگونه عبارتى که بوى الوهیّت پیامبر یا جبرئیل بدهد بشدّت از طرف اسلام مردود خواهد شد.(2)